Çoğumuz şekerin damağımızda bıraktığı tatlı izlenin ötesini pek düşünmüyoruz. Oysa Florida Üniversitesi’nden ağız biyolojisi uzmanları Prof. Dr. José Lemos ve Doç. Dr. Jacqueline Abranches’in göre şekerli bir yiyeceği çiğnediğimiz anda ağız içinde adeta yüksek tempolu bir kimya deneyine dönüşen bir süreç başlıyor.
Bakteriler saniyeler içinde şekeri ele geçiriyor, asit üretimi hızlanıyor ve diş minesi bu saldırıya en savunmasız hâliyle maruz kalıyor. Uzmanlar, “Bu ilk dakikalar diş sağlığının kaderini belirliyor” diyerek sürecin ne kadar hızlı ilerlediğini vurguluyor.
İlk dakikalarda asit seviyesi hızla yükseliyor
Prof . Dr. Lemos, şeker tüketiminden 1–2 dakika sonra ağız içindeki asit düzeyinin diş minesini çözebilecek seviyeye çıktığını belirtiyor. Bu çözülme, çürük oluşumunun ilk adımı olarak biliniyor.
Neyse ki tükürük doğal bir savunma mekanizması olarak devreye giriyor. Böylelikle ağızdaki fazla şekeri temizliyor. Asidi nötralize ederek mineyi korumaya çalışıyor ve faydalı bakterilerin rekabet gücünü artırıyor. Ancak gün boyu sık sık şeker tüketildiğinde bu savunma sistemi yükü kaldıramıyor.
Bakterilerin kurduğu görünmez kale
Diş çürümesine neden olan bakteriler, şekeri metabolize ettikçe diş yüzeyine yapışan kalın bir biyofilm (plak) oluşturuyor. Bu plak tabakası, bakterileri adeta koruma altına alan bir kaleye dönüşüyor. Tükürüğün asidi nötralize etmesini engellenirken, zararlı bakterilere avantaj sağlıyor. Ağız içi asidini uzun süre yüksek tutarak diş minesinin erimesine ve çürük oluşumuna neden oluyor.
Gün boyu atıştırmak neden daha zararlı?
Doç. Dr. Arbranches’e göre en riskli alışkanlıklardan biri, sıradan gibi görünen gün içi şekerli atıştırmalar. Çünkü her lokmada asit seviyesi yeniden yükseliyor ve tükürüğün dengeleme şansı azalıyor.
Özellikle sofra şekeri (sakkaroz) ve üksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS) çürük riskini artırıyor. Bu şeker türleri ağız içini daha uzun süre asidik tutuyor.
Peki ,dişleri nasıl koruyabiliriz? 
Ağız sağlığını korumak için uzmanlar öneriler şöyle sıralanıyor:
• Şeker tüketimini azaltın.
• Tatlıyı öğün sırasında tüketin; tükürük artışı asidi daha hızlı dengeler.
• Gün boyu şekerli atıştırmalıklardan kaçının.
• Yemeklerden sonra dişlerinizi fırçalayın.
• Her gün düzenli diş ipi kullanın.
• Plak oluşumunu geciktirecek iyi ağız hijyeni rutini oluşturun.
