Harvard, MIT ve Mass General Brigham araştırmacılarının Nature Medicine’de yayımladığı yeni çalışma, özellikle genetik riski yüksek bireylerde Akdeniz tarzı beslenmenin Alzheimer riskini önemli ölçüde düşürdüğünü ortaya koydu.
ALZHEİMER BESLENMESİ
Yeni yayımlanan bilimsel bir araştırma, beslenme düzeninin bilişsel sağlığı korumada ve demansı önlemede kritik bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
Çalışmaya göre, Akdeniz tarzı beslenme, Alzheimer riskini azaltmada en güçlü adaylardan biri.
Çalışma, özellikle APOE4 gen varyantını taşıyan bireyler üzerinde dikkat çekici sonuçlar sundu. Alzheimer riskini 3–12 kat artıran bu genetik varyanta sahip kişilerin, Akdeniz tarzı beslenmeden diğer katılımcılara kıyasla daha fazla fayda sağladığı tespit edildi.
Akdeniz diyeti nedir?
Akdeniz diyeti; zeytinyağı, tam tahıllar, baklagiller, sebzeler, meyveler, balık ve kuru yemişleri temel alır. Kırmızı et sınırlı tüketilirken, şekerli gıdalar ve işlenmiş ürünler olabildiğince azaltılır. Bu beslenme modeli, kalp-damar sağlığı ve uzun ömürle ilişkilendirilmiştir.
Alzheimer GENETİK risk neden artıyor?
Dünya genelinde yaşlanan nüfusla birlikte Alzheimer ve demans vakaları giderek artıyor. Alzheimer’ın genetik temeli güçlüdür ve kalıtım oranı %80’e kadar çıkmaktadır. Özellikle APOE4 varyantı, sporadik Alzheimer için en önemli genetik risk faktörüdür.
APOE4 gen varyantı ne anlama geliyor?
APOE4 geninin tek kopyasını taşıyan kişilerde Alzheimer riski 3–4 kat artarken, iki kopyaya sahip olanlarda bu risk 12 kat daha fazladır. Ancak bu genin varlığı, hastalığın kesin gelişeceği anlamına gelmez. Araştırmaya göre doğru beslenme, bu riski önemli ölçüde dengeleyebilir.
Akdeniz diyetinde hangi besinler var?
Akdeniz tarzı beslenmede:
Zeytinyağı ana yağ kaynağıdır.
Tam tahıllar, baklagiller ve lifli gıdalar günlük tüketimin temelini oluşturur.
Balık ve deniz ürünleri haftada birkaç kez önerilir.
Kırmızı et sınırlı, beyaz et ve süt ürünleri ölçülü şekilde tüketilir.
Şekerli içecekler ve paketli ürünler sınırlandırılır.
Beslenme ile demans arasındaki ilişki
Araştırma(1), 1989–2023 arasında 4.215 kadının ve 1993–2023 arasında 1.490 erkeğin uzun dönem beslenme verilerini inceledi. Sonuçlara göre Akdeniz diyeti uygulayanlar daha düşük demans riski taşıdı ve bilişsel gerilemeleri daha yavaş gerçekleşti. Özellikle APOE4 taşıyıcılarında koruyucu etki çok daha belirgindi.
Baş yazar Dr. Yuxi Liu, “Bu bulgular, Akdeniz diyetinin genetik riski dengeleyerek bilişsel sağlığı koruduğunu gösteriyor” dedi. Ancak çalışmanın Avrupa kökenli eğitimli bireylerle sınırlı olduğu, farklı toplumlarda benzer sonuçların test edilmesi gerektiği vurgulandı.
Uzmanlara göre genetik yatkınlık tek başına kader değil. Yaşam tarzı ve beslenme tercihleri, demans riskini azaltmada güçlü bir etki yaratabiliyor.
