Kanada’daki McGill Üniversitesi bilim insanları, son yıllarda gıda ambalajlarında “BPA içermez” ibaresiyle kullanılan kimyasalların insan hücrelerinde istenmeyen biyolojik değişikliklere yol açabileceğini tespit etti.
Araştırma, paketlenmiş et, balık, peynir ve birçok gıdanın üzerinde bulunan fiyat etiketleri ve baskılı ambalajlar üzerinden yürütüldü.
Toxicological Sciences dergisinde yayımlanan bulgular, BPA’ya alternatif olarak geliştirilen bazı maddelerin de endokrin bozucu potansiyel taşıdığını gösteriyor.
“BPA yok ama yerine ne var?”
Çalışma, McGill Üniversitesi Gıda Bilimi ve Tarım Kimyası Bölümü’nden Doç. Stéphane Bayen’in daha önce yaptığı 2023 tarihli keşfe dayanıyor. Bayen, o araştırmasında BPS gibi BPA alternatiflerinin ambalajlardan gıdaya sızabildiğini ortaya koymuştu.
Son çalışma ise işin bir adım ötesine geçiyor: Bu maddelerin vücut hücrelerinde ne yaptığı incelendi. Bilim insanları laboratuvar ortamında yetiştirilen insan yumurtalık hücrelerini, yaygın kullanılan dört BPA ikamesine maruz bıraktı: TGSA, D-8, PF-201, BPS.
Sonuçlar endişe verici
Özellikle TGSA ve D-8, hücrelerde yağ damlacığı birikimine neden oldu. Hücrelerin büyümesi, DNA onarımı ve temel işlevlerinden sorumlu bazı genlerin aktivitesi değişti.
Araştırmanın kıdemli yazarlarından, McGill Üniversitesi Farmakoloji, Terapötik ve Kadın Hastalıkları & Doğum bölümlerinde görev yapan Prof. Dr. Bernard Robaire, bulguları şöyle yorumladı: “Bu bulgular insanlara doğrudan zarar verdiğini kanıtlamasa da, bu kimyasalların mutlaka daha detaylı araştırılması gerektiğine işaret ediyor.”
“BPA içermez” etiketi tüketiciyi yanıltıyor olabilir 
BPA’nın hormon sistemini etkilediği ve doğurganlık ile gelişim üzerinde risk oluşturduğu bilindiği için birçok ülkede kullanımı kısıtlanmış durumda. Ancak araştırmacılara göre sorun burada bitmiyor.
Prof. Dr. Robaire, BPA yerine gelen kimyasalların çoğunun düzenlenmediğini ve güvenlik testlerinin yetersiz olduğunu söylüyor: “’BPA içermez’ etiketi oldukça yanıltıcı. Genellikle bir bisfenolün başka bir bisfenolle değiştirildiği anlamına gelir. 200’den fazla bisfenol var ve bazıları BPA kadar hatta daha fazla zararlı olabilir.”
Uzmanlar tüketicilere ne öneriyor?
Araştırmacılar, özellikle paketli gıda satın alan tüketicilere şu önerilerde bulunuyor:
• Ürünleri eve getirdiğinizde etiketleri ve streç filmleri çıkartın.
• Marketlerde ürünleri alt raflardan değil, üst raflardan seçin; çünkü istifleme nedeniyle kimyasallar alt seviyedeki ürünlere daha fazla nüfuz edebiliyor.
• Mümkün olduğunda taze ve etiketsiz ürünleri tercih edin.
