TÜGİS Bilim Kurulu Üyesi ve Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Esntitüsü'nün eski müdürü Prof. Dr. Nevzat Artık’ın verdiği bilgilere göre Türkiye’de her gün yaklaşık 4 milyon ekmek çöpe gidiyor.
TÜRKİYE'DE NE KADAR EKMEK İSRAF EDİLİYOR?
Prof. Dr. Artık, çöpe giden ekmekle birlikte yıllık 2 milyon ton buğdayın boşa gittiğine dikkat çekerek, ekmek israfının yalnızca evlerde değil, özellikle turizm bölgeleri ve toplu tüketim alanlarında kritik boyutlara ulaştığını vurguladı.
TÜRKİYE'DE GÜNLÜK NE KADAR EKMEK ÜRETİLİYOR?
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin geniş kapsamlı “Ekmek İsrafı Araştırması”na göre Türkiye'de günlük ekmek üretimi 101 milyon adet. Yıllık israf ekmek israfı ise 2,1 milyar adet (542 bin ton).
Bu, Türkiye’de üretilen ekmeğin yüzde 5,9’unun israf edildiği anlamına geliyor.
İsraf edilen ekonomik karşılığı ise dudak uçuklatıyor. İsraf edilen ekmeğin ekonomik karşılığıla her yıl 500 okul veya 80 hastane yapılabilir. En yüksek israf ise öğrencilerin bulunduğu yemekhanelerde yapılıyor.
Ekmek israfı en çok nerelerde yapılıyor?
Araştırmaya göre israfın kaynağı sadece evler değil. Dağılım şöyle; Öğrenci yemekhaneleri yüzde 7,1 ile açık ara en yüksek israf yapılan yer. Fırınlarda israf oranı; yüzde 3,1, Lokanta ve otellerde yüzde 3,1, hanelerde yüzde 2,9, kurum yemekhanelerinde yüzde 2,7.
Ekmek israfı araştırması
Kahramanmaraş'ta ekmek israfına yönelik y384 hane ile yapılan bölgesel bir çalışmaya göre; hanelerin yüzde 55,9’u ekmek israfı yapıyor.
Günlük alınan ekmeğin %9,17’si boşa gidiyor. En çok tercih edilen ürün somun ekmek. Bir hane günde ortalama 3,18 ekmek tüketiyor.
İklim krizinin görünmez tetikleyicisi: Ekmek israfı
Ekmek israfı yalnızca ekonomik değil, çevresel bir tehdit. Bir ekmeğin çöpe gitmesi, buğdayın ekimi sulama, hasat, nakliye, fırın elektriği zincirindeki tüm kaynakların boşa gitmesi demek.
İsraf edilen 2,1 milyar ekmek, Türkiye’nin 21 günlük ekmek ihtiyacına eşdeğer. Gıda israfının toplam karbon ayak izinin, küresel sera gazı emisyonlarında 3. büyük kaynak olduğu biliniyor.
Ekmek israfını önlemek için neler yapabiliriz?
✔ Daha az ve sık alışveriş yapın; Fazla alınan ekmek en hızlı bayatlayan gıdalardan biri.
✔ Ekmekleri uygun koşullarda saklayın; Bez torba veya ekmek kutusu bayatlamayı geciktirir.
✔ Dilimleyerek dondurun; İhtiyaç oldukça çözdürülüp taze tüketilebilir.
✔ Artan ekmekleri değerlendirin; Galeta unu, kızartma, çorba terbiyesi, köfte harcı…
✔ Toplu tüketim alanlarında porsiyon kontrolü ; Yemekhanelerde standart ekmek sunumu yapılmalı.
✔ Fırınlarda üretim planlaması; Talebe göre üretim israfı ciddi biçimde azaltıyor.
✔ Okul ve kamu kurumlarında israf farkındalığı; Öğrencilere yönelik eğitim programları etkili oluyor.
