Türkiye’de uzun süredir tartışılan bir soru var: “Çocuklar vegan veya vejetaryen beslenebilir mi? Gelişimleri için yeterli olur mu?”
Bu konuda ebeveynler ikiye bölünmüş durumda.
Kimileri bitkisel beslenmenin çocuklar için “eksik” olduğunu savunurken, kimileri doğru planlandığında daha sağlıklı olabileceğini düşünüyor. Tam da bu tartışmanın ortasında, 18 ülkeden 49 bin çocuk üzerinde yapılan yeni ve kapsamlı bir çalışma, konuya ışık tutan çarpıcı sonuçlar sundu.
Kritik besinlerde eksiklik risk oluşturabilir
Critical Reviews in Food Science and Nutrition dergisinde yayımlanan geniş çaplı analiz, vejetaryen ve vegan beslenen çocukların, doğru şekilde planlandığı takdirde sağlıklı büyüyebileceğini ortaya koydu. Ancak araştırmacılar, bu tür beslenmesinin bazı kritik besinlerde eksiklik riski taşıdığı konusunda da uyarıyor.
Çalışmanın başyazarı, Floransa Üniversitesi’nden Monica Dinu, “İyi planlanmış ve uygun şekilde takviye edilmiş bitki temelli beslenme çocuklarda sağlıklı büyümeyi destekleyebilir” dedi.
49 bin çocuk incelendi: Sonuçlar ne gösteriyor?
Araştırmacılar, farklı beslenme biçimlerine sahip 49 bin çocuk ile ergenin beslenme alışkanlıklarını, sağlık sonuçlarını, büyüme hızlarını ve besin alımlarını karşılaştırdı. İncelenen gruplar arasında vejetaryen çocuklar; et, balık ve kümes hayvanı tüketmeyen fakat süt ürünleri ile yumurta yiyenler vegan çocuklar tamamen bitkisel beslenenler, Omnivorlar yani her türlü gıdayı tüketenler yer aldı.
Bu diyetlerde hangi besinler risk altında?
Araştırma, vejetaryen çocukların omnivor akranlarına göre daha fazla lif, C vitamini, folat, demir ve magnezyum aldığını gösterdi. Buna karşılık daha az enerji, protein, yağ, B12 vitamini, D vitamini ve çinko tükettikleri belirlendi.
Vegan çocuklarda tablo kritik
Vegan beslenen çocuklarda özellikle kalsiyum alımı düşük ve B12 takviyesi olmadan düzeyler yeterli seviyeye ulaşmıyor. New York Üniversitesi’nden Doç. Dr. Jeannette Beasley, “Takviye ya da zenginleştirilmiş gıdalar olmadan B12 seviyeleri yeterli düzeye gelmedi. Kalsiyum, iyot ve çinko da çoğu zaman önerilen aralıkların altındaydı” diyerek aileleri uyardı.
Kalp sağlığı daha iyi olabilir mi?
Çalışmanın dikkat çeken bulgularından birisi de hem vegan hem de vejetaryen çocukların kardiyovasküler sağlıkları et yiyen akranlarına kıyasla daha iyi çıktı. Bu gruptaki çocukların LDL kolesterol (“kötü kolesterol”) seviyeleri daha düşük bulundu.
Vejetaryen çocuklar ayrıca ortalama olarak biraz daha zayıf, daha kısa ve daha düşük yağ kütlesine sahipti. Bu veriler sağlıklı kabul edilse de, büyüme takibinin dikkatle yapılması gerektiğine işaret ediyor.
Peki ebeveynler ne yapmalı?
Uzmanlar, bitkisel beslenmenin çocuklarda olası yararlarına rağmen, her çocuğun doktor ve diyetisyen takibiyle değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Özellikle büyüme çağında olan çocuklar için; B12, D vitamini, kalsiyum, iyot, çinko gibi besinlerin takviye ile tamamlanması gerektiği vurgulanıyor.
