Mikroplastik kirliliği sadece gıdalarla sınırlı değil. Son dönemde çevreci iddialarla kullanımı artan geri dönüştürülmüş polyesterlerin de ciddi oranda mikroplastik kirliliğine yol açtığını, Çukurova Üniversitesi Mikroplastik Araştırma Grubu'ndan Prof. Dr. Sedat Gündoğdu ve Doç. Dr. İlkan Özkan'ın son çalışması ortaya çıkardı.
Moda devlerinin ‘yeşil’ iddiası çöktü
Dünya genelinde yüzlerce marka, plastik şişelerden elde edilen geri dönüştürülmüş polyesteri modanın çevreci çözümü gibi sunuyordu. Ancak moda endüstrisinin en büyük markalarına ait giysilerin laboratuvar analizleri, bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını gösterdi.
Geri dönüştürülmüş polyester daha fazla mikroplastik yayıyor
Changing Markets Foundation tarafından yürütülen yeni çalışma, geri dönüştürülmüş polyesterin sandığımızdan çok daha fazla zarar verdiğini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre geri dönüştürülmüş polyester:
Ham polyestere göre ortalama %55 daha fazla mikroplastik lif üretiyor.
Bu lifler %20 daha küçük, yani doğada daha hızlı yayılıyor ve daha zor yok oluyor.
Tek bir çamaşır yıkama döngüsü 900 bin mikroplastik lif açığa çıkarabiliyor.
Mikroplastiğin zararları neler?
Mikroplastikler; toprak, deniz, içme suyu, hava ve hatta insan organları dahil olmak üzere çevrenin her bölümüne sızmış durumda. Solunum, dolaşım ve metabolizma üzerinde olası sağlık etkileri nedeniyle giderek daha büyük bir endişe kaynağı haline geliyor.
En çok mikroplastik kirliliği hangi markadan?
Test edilen beş marka arasında en fazla mikroplastik saçan giyim ürünleri Nike’a ait çıktı. Nike’ın geri dönüştürülmüş polyester ürünleri gram başına 30 bin liften fazla mikroplastik döküyor. Bu miktar, H&M’in 4 katı, Zara’nın 7 katı seviyesinde. Çalışmada, 5 markanın tişört, üst giyim, elbise ve şortları test edildi.
Plastik şişelerin giysiye dönüştürülmesi çözüm mü?
Dünya genelinde 100’den fazla marka, 2025’e kadar ürünlerinde geri dönüştürülmüş polyester kullanmayı taahhüt etmişti. Nike, Adidas, H&M ve Patagonia gibi devler, neredeyse tamamen geri dönüştürülmüş polyestere geçmiş durumda.
Ancak bu çalışma, geri dönüştürülmüş polyesteri, mikroplastik kirliliğini azaltmak bir yana, artırdığını Üstelik bu liflerin çevrede daha kolay yayıldığını, sektörün “yeşil dönüşüm” söyleminin büyük ölçüde greenwash (yeşil aklama) olduğuna işaret ediyor.
Changing Markets Foundation, asıl çözümün sentetik liflere bağımlılığı azaltmak ve aşamalı olarak sonlandırmak olduğunu belirtiyor.
Mikroplastik kirliliği neden bu kadar tehlikeli?
Bilimsel çalışmalar mikroplastiklerin, İnsan kanında, plasentada, bağırsakta ve akciğerlerde bulunduğunu, enflamasyon, oksidatif stres, hormon bozuklukları ve metabolik sorunlarla ilişkilendirildiğini ve deniz ekosistemlerinde geri dönüşü olmayan hasarlara yol açtığını gösteriyor.
Her çamaşır yıkamada milyonlarca mikro lif atık suya karışıyor ve arıtma tesislerinin çoğu bunları tutamıyor.
ModaNIN ÇEVREYE ETKİSİ..
Polyester, pamuktan çok daha ucuz olduğu için hızlı modanın merkezinde bulunuyor.
Tüketiciler:
2000 yılına göre %60 daha fazla kıyafet satın alıyor, ancak giysilerini yarı süre kullanıyor. Her yıl yaklaşık 120 milyon ton tekstil atığı çöpe gidiyor. Geri dönüştürülmüş polyester bu sorunu çözmüyor; aksine plastik atığı moda yoluyla daha görünmez ve daha tehlikeli bir forma dönüştürüyor.
