Balkabağı, kabak ve sakız kabağı… Mutfaklarımızın vazgeçilmezleri. Ancak bu sebzeler, sandığımız kadar masum olmayabilir. Kobe Üniversitesi'nde yapılan yeni bir araştırma, kabakgiller familyasının topraktaki kirleticileri içine çekerek doğrudan yenilebilir kısımlarına taşıyabildiğini ortaya koydu.
Tüm suçlu içindeki protein
Bilim insanlarının açıklamasına göre, bu bitkiler diğer sebzelere göre topraktan ağır metal ve benzeri zararlı maddeleri daha fazla çekiyor. Sebep ise bitki özsuyu içinde bulunan ve kirleticileri taşıyan özel bir protein.
Çalışmayı yürüten ekipten Tarım Bilimcisi Dr. Hideyuki Inui, durumu şöyle özetliyor: “Bu protein kirleticilere bağlanıyor ve bitkinin dokularına taşıyor. Bazı çeşitlerde bu protein özsuyuna daha fazla salgılanıyor, bu da kirleticilerin meyveye taşınmasını kolaylaştırıyor.”
Araştırmada proteinin yapısındaki çok küçük bir amino asit farkının bile, kirleticinin kabakta mı yoksa hücre içinde mi kalacağını belirlediği keşfedildi. Hatta bilim insanları bu proteini tütün bitkisine ekleyerek sistemin aynı şekilde çalıştığını doğruladı.
Gıda güvenliğinde kritik uyarı
Bu bulgular, özellikle tarım alanları kirlenmiş bölgelerde yetiştirilen kabak ve balkabaklarının insan sağlığı için tehdidi artırabileceğini gösteriyor. Uzmanlar, kontrolsüz topraklarda yetiştirilen ürünlere karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor. Dr. Inui’ye göre bu çalışma, gelecekte hem daha güvenli kabak çeşitleri geliştirilmesi hem de kirli toprakların bitkilerle temizlenmesi için bir kapı aralıyor: “Kirletici taşıyıcı proteinleri düzenleyebilirsek, kabakgiller artık toprak kirliliğini sofraya taşımayacak. Hatta tam tersine, kirli toprakları temizlemek için kullanılabilecekler.”
Tüketici ne yapmalı?
Uzmanlar, özellikle şehir içi veya sanayi bölgelerine yakın bahçelerde yetiştirilen kabakgiller için dikkatli olunmasını öneriyor. Organik ve güvenilir üretim noktalarından alışveriş yapmak ise riskleri azaltıyor.
