Dememiştir!
Ünlü fizikçi Albert Einstein'a atfedilen bu sav, başta sosyal medya olmak üzere, birçok belgesel, kitap ve sunumda kullanılsa da, Einstein'in bu sözü söylediğine dair hiçbir bilimsel kanıt yoktur.
Alıntı araştırma platformu “quoteinvestigator.com”a göre, arıların bitki tozlaşmasını sağlayan ekolojik rolüne ilişkin bu tip ifade, 1901 yılında, "The Life of the Bee" adlı eserinde edebiyatçı Maurice Maeterlinck tarafından kullanılmış.
Arıların ölmesi halinde insanlığın 4 yıl yaşayabileceğine ilişkin teoriyi Einstein'a atfeden yazılı metin ise, 1941'de Kanada'da yayınlanan "Canadian Bee Journal"daki yazı. Yazıda, "Hatırladığım kadarıyla Einstein'ın şu sözü vardı: ‘Arıyı topraktan çıkarın, aynı anda en azından yaşama şansı olmayan yüz bin bitkiyi yok etmiş olursunuz.’ ifadesi kullanılmış. Ancak Einsetin'in böyle bir yorum yaptığına dair destekleyici bir kanıt yok.
Ekoloji profesörü Jeff Ollerton da, Einstein'ın böyle bir savı olmadığı görüşünde; "Tüm bunlarda yanlış olan üç şey var: Birincisi - bu "Arı" değil, dünya çapında 20.000'den fazla arı türü var ve yine de çok çeşitli diğer hayvanlar bitkilere tozlaşma hizmeti sağlıyor. Bunlar arasında çiçek sinekleri, sinek kuşları, yarasalar, akarlar, karıncalar ve hatta sincaplar var. İkincisi, Einstein asla bunu veya benzeri bir şeyi söylemedi. Einstein'ın bu konuda bir otorite olduğundan çok şüpheliyim."
Öte yandan zaman içinde ‘Arı teorisi’ne zaman içinde, ünlü bilim insanı Charles Darwin'in de adı karıştı. 1906'da Fransız dergisi "Les Abeilles & Les Fruits", Charles Darwin'e atfedilen arıların insanlık için önemine dair bir bildiri yayınladı. Bildiride, "Darwin’in şu büyük öğretisini yüksek sesle tekrarlıyoruz: “Arılar yok olsaydı, insan hayatı son derece zorlaşırdı” ifadesi yer aldı.
Teori Einstein'a ait olmasa da, arıların tozlaşmadaki rolü bilimsel bir gerçek. Dünya gıda üretiminin %90’ını sağlayan 82 bitki türü tozlaşma için polinatör
böceklere ihtiyaç duyarken bunların da %63’ü polinatör olarak bal arılarına gereksinim
duymaktadır. Ancak, küresel diyetlerin temel mahsulleri olan buğday, pirinç, arpa, mısır, yulaf gibi bitkiler ise, böcek içermeyen abiyotik tozlaşma yoluyla çoğalır.
