Sizce evinizde mutfak mı daha fazla bakteri barındırıyordur yoksa banyo mu?
Yanıtınız muhtemelen banyo olacaktır ama bu aslında yaygın bir yanılgı. Çünkü yapılan bilimsel çalışmalar, mutfak ortamlarının tuvaletlerden daha fazla mikrop barındırdığı gösteriyor.(2)
Bu sonuçlar, evdeki en büyük aktif bakteri rezervuarlarını barındıran bulaşık süngerleri ile doğrudan alakalı.
Hatta aynı çalışma, mutfak süngerlerinin, gider sifonlarından sonra tüm evdeki en yüksek ikinci bakteri yüküne sahip olduğuna işaret ediyor.
Bulaşık süngerinde 350 bakteri
Furtwangen Üniversitesi, Giessen Üniversitesi ve Münih Helmholtz Merkezi’nin ortak çalışmasında ise araştırmacılar, inceledikleri mutfak süngerlerinde toplamda 350'den fazla farklı bakteri türü buldular. (1)
Araştırma, düzenli olarak temizlenen süngerlerin bile “temizlenmeyenlerle aynı düzeyde bakteri taşıyabildiğini” ortaya koyuyor. Bu durum, süngerlerin yapısı gereği hızlı ve yoğun bakteri ürettiğini açıkça gösteriyor.
Süngerler mutfak temizliği için ‘daha az uygun’
Alman Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü (BfR), bulaşık bezlerinin haftada en az bir kez değiştirilmesini önerirken, bulaşık süngerlerinin ise mutfak temizliği için “daha az uygun” olduğunu belirtiyor.
BfR’ye göre süngerler hem gözenekli yapıları hem de sürekli nemli kalmaları nedeniyle bakterilerin çoğalması için ideal bir ortam oluşturuyor.
Her kullanım sonrası mutlaka yıkanmalı
Araştırmada öne çıkan öneriler şöyle:
Bulaşık süngeri her kullanım sonrası bulaşık deterjanıyla yıkanmalı ve iyice kurutulmalı.
Sünger ve bezler iyi havalandırılan bir alanda saklanmalı.
Sünger çiğ et, çiğ balık veya çiğ yumurta ile temas ederse hemen temizlenmeli; en doğrusu bu tür kirler için kağıt havlu kullanmak.
Çamaşır makinesinde sünger yıkama: 60 derece şart
BfR, yoğun şekilde kirlenmiş tekstil ürünlerinin 60°C’de ve ağartıcı içeren güçlü bir deterjanla yıkanmasını tavsiye ediyor.
Hafif, ağartıcı içermeyen deterjanlar bakterileri neredeyse hiç azaltmazken, ağartıcı içeren deterjanlar 30°C’de bile etkili olabiliyor.
Ancak bu yöntem, yalnızca çok kirlenmiş bezler için geçerli; bulaşık süngerlerinin günlük kullanımı için yeterli değil.
Araştırma: Temizlik çözüm değil, bakteriler hızla geri dönüyor
Üniversitelerin ortak çalışması, süngerlerin temizlense bile kısa sürede tekrar bakteriyle dolduğunu ortaya koyuyor.
Çalışmaya göre süngerin yapısı ve sürekli nemli kalması, bakterilerin yeniden çoğalmasını kaçınılmaz hale getiriyor.
Mikrodalgada sünger dezenfekte etmek neden işe yaramıyor?
Yaygın bir pratik olarak bilinen “süngeri suyla birlikte mikrodalgada ısıtma” yöntemi bilimsel olarak önerilmiyor.
Araştırmacılar, bazı bakterilerin mikrodalga ısısına dayanabildiğini, ısıtma sonrası bakterilerin yalnızca süngerde değil, mikrodalganın iç yüzeyine de yayılabildiğini belirtiyor. Bu nedenle yöntem etkili olmadığı gibi risk yaratıyor.
En hijyenik alternatif: Süngeri bırakıp bulaşık fırçasına geçin
2021 tarihli Portekiz–Norveç çalışması, bulaşık fırçalarının bakterileri çok daha az tuttuğunu ortaya koyuyor. Bunun temel nedenleri:
Kıllı yapıların daha çabuk kuruması,
Havada asılı şekilde saklandığında süzülme ve kurumanın hızlanması,
Salmonella gibi bakterilerin hızlı kuruma sayesinde bir gecede yok olması.
Plastik bulaşık fırçaları bulaşık makinesinde kolayca yıkanabiliyor; ayrıca sirke-su karışımı veya karbonat çözeltisi ile de temiz tutulabiliyor.
