İyot, vücudumuzda az miktarda bulunmasına rağmen etkisi büyük olan bir mineral. Özellikle tiroid hormonlarının üretimi ve beyin gelişimi için vazgeçilmez. Ancak yapılan araştırmalar, hem dünyada hem de Türkiye’de birçok kadının bu hayati mineralden yeterince almadığını gösteriyor.
İyot neden bu kadar önemli?
Tiroid bezinin çalışması için iyota ihtiyaç var. Bu bez tarafından üretilen T3 ve T4 hormonları, vücutta enerji üretimini, metabolizma hızını ve hücresel faaliyetleri düzenler. 
Hamilelik döneminde ise iyot, anne karnındaki bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için olmazsa olmazdır. Uzmanlara göre hafif iyot eksikliği bile çocuklukta bilişsel gerilik ve düşük okul başarısıyla ilişkilidir.
Türkiye’de iyot eksikliği var mı?
Türkiye’de geçmişte guatr hastalığı yaygındı. Bu nedenle 1998 yılından itibaren sofra tuzlarına iyot eklenmesi zorunlu hale getirildi. Ancak piyasada iyotsuz gurme tuzlar, düşük tuz tüketimi önerileri ve bitkisel beslenme eğilimleri, iyot alımını azaltıyor.
Kadınlar, özellikle de hamile olan veya hamile kalmayı planlayanlar, risk grubunda yer alıyor. Ayrıca süt, yoğurt ve deniz ürünleri tüketmeyen bireylerde de eksiklik riski yüksek.
Hangi besinlerde iyot var?
İyot miktarı, besinin üretildiği bölgenin toprak ve su koşullarına bağlı olarak değişebiliyor. Bu nedenle iyot içeriği sabit olmamakla birlikte; Morina balığının 100 gramında 160 mikrogram, midyenin 100 gramında 247 mikrogram, yengecin 100 gramında 218 mikrogram, orta boy 2 adet yumurtada 57, mikrogram, 250 milim yarım yağlı sütte 65 mikrogram, 125 gram yoğurtta 45–78 mikrogram, 250 milim zenginleştirilmiş bitkisel süt ise 56 mikrogram yer alıyor.
Özellikle süt ürünleri, Türkiye’de iyot alımının önemli bir kaynağını oluşturuyor. Ancak vegan bireyler veya süt ürünleri tüketmeyen kişiler için iyot eklenmiş bitkisel sütler veya güvenilir iyot takviyeleri öneriliyor.
İyot eksikliği nelere yol açar?
Uzun vadede iyot eksikliği, tiroid bezinin yetersiz çalışmasına neden olur. Bu durum da: sürekli yorgunluk, kilo alma eğilimi, depresyon, soğuğa karşı hassasiyet, kabızlık ve tiroid bezinin büyümesi gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Hamileler ve vejetaryenler dikkat!
Bitki temelli beslenen bireylerde iyot alımı daha düşük olabiliyor. Bu durumda, iyot takviyesi kullanılabilir. Uzmanlar, günlük iyot alımının yetişkinler için 150 mikrogram, hamile ve emziren kadınlar için 200–250 mikrogram olması gerektiğini belirtiyor.
