AB müzakerecileri, modern genetik tekniklerle elde edilen bazı bitkilerin, geleneksel GDO kurallarından çıkarılması konusunda uzlaştı.
Buna göre; Daha az kapsamlı genetik müdahalelerin uygulandığı bitkiler, Özel test ve GDO etiketi gerekmeksizin satışa sunulabilecek.
Bu düzenleme, ürünün genetiğiyle oynanıp oynanmadığının tüketici tarafından ambalaj üzerinden anlaşılmasını zorlaştıracak.
Yeni kuralların yürürlüğe girmesi için Avrupa Parlamentosu ve AB üye ülkelerinin onayı gerekiyor.
Hangi ürünler yine de GDO etiketi taşımaya devam edecek?
Mevcut yasada yer alan transgenez (örneğin bakteriden bitkiye gen aktarımı) uygulamaları, yeni düzenlemeden etkilenmiyor. Bu tür ürünlerde, sıkı onay süreçleri, risk değerlendirmesi, zorunlu etiketleme devam edecek.
Tüketiciler GDO'lu ürünleri nasıl ayırt edebilecek?
Yeni düzenleme sonrası tüketiciler, market rafında genetiği düzenlenmiş ancak etiketsiz ürünlerle karşılaşabilecek. Genetik mühendisliği içermeyen ürünleri tercih edenler için “GDO’suz” etiketi bir referans olmayı sürdürecek.
Organik ürünlerde GDO kullanımı yasak olmaya devam edecek. Ancak düşük düzeyde “kaçınılmaz teknik bulaşma”, ihlal olarak değerlendirilmeyecek.
Gıdada genetik müdahale hangi amaçla kullanılıyor?
Geliştirilen yeni çeşitlerin kuraklığa ve sele dayanıklılık, hastalıklara direnç, alerjen düzeylerinin azaltılması, verim kaybını azaltma, iklim değişikliğine uyum amacıyla genetik müdahaleye uğraması bekleniyor.
Genetik olarak değiştirilmiş tüm bitkiler, çeşit testi, risk değerlendirmesi, resmi onay süreçleri sonrasında piyasaya sürülebilecek.
Ancak yeni tekniklerle yapılan “küçük gen düzenlemeleri”, önceki GDO düzenlemelerine göre daha hafif bir çerçevede değerlendirilecek.
GDO pestisit kullanımını azaltacak mı?
Bilimsel tartışmalarda iki risk alanı öne çıkıyor. İlki; doğaya yayılma. Genetik müdahaleyle elde edilen bitkilerin doğal popülasyonlara geçişi, bazı uzmanlar tarafından izlenmesi gereken bir konu olarak belirtiliyor.
Bir diğeri ise pestisit kullanımı. Dirençli çeşitlerin geliştirilmesi bazı durumlarda daha az pestisit kullanımını destekleyebilir. Ancak teorik olarak, herbisit veya insektisitlere daha dayanıklı bitkilerin geliştirilmesi, pestisit kullanımının artmasına da yol açabilir.
