Kardiyometabolik hastalıkların dünya çapında hızla arttığı bir dönemde, Critical Reviews in Food Science and Nutrition dergisinde yayınlanan yeni bir analiz, mantar tüketiminin sağlık üzerindeki etkilerine dair dikkat çekici bulgular ortaya koydu.
İnceleme, mantarların düzenli tüketildiğinde trigliseridleri düşürme, glisemik kontrolü iyileştirme ve bağışıklığı güçlendirme gibi çok yönlü faydalar sağlayabileceğini gösteriyor. Türkiye’de mantar tüketimi dünya ortalamasının altında seyretse de, uzmanlara göre günlük beslenmeye 75–100 gram mantar eklemek bile sağlığın genel seyri üzerinde anlamlı fark yaratabilir. 
Besin değeri güçlü, kalorisi düşük bir gıda
Analize göre mantarlar; lif, potasyum, selenyum ve B vitaminleri, güçlü antioksidan L-ergotiyonein, bağışıklığı destekleyen beta-glukan gibi önemli bileşenler içeriyor. Ultraviyole ışığına maruz bırakıldığında ise mantarlar, özellikle kış aylarında kritik öneme sahip D2 vitamini üretebiliyor. Bu özellikleriyle mantarlar, pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de eksik tüketilen mikro besinler için güçlü bir kaynak olarak öne çıkıyor.
Mantar tüketimi hangi biyobelirteçleri etkiliyor?
Analize dahil edilen 22 insan çalışması, mantar tüketiminin özellikle şu göstergelerde olumlu etkiler yarattığını ortaya koydu. Trigliseridlerde belirgin azalma, açlık plazma glikozunda düşüş (özellikle lif ve glisemik emilim üzerine etkiler sayesinde) kan basıncı üzerinde erken ama olumlu sinyaller, bağışıklıkta artış (tükürük IgA seviyelerinde yükselme), LDL, HDL ve CRP üzerinde genel olarak nötr bir etki görülse de, en önemlisi hiçbir olumsuz biyobelirteç etkisine rastlanmadı.
Bağışıklık üzerinde dikkat çekici etkiler
Beta-glukan ve kitin gibi mantar polisakkaritleri, vücudun doğal bağışıklık hücrelerini aşırı inflamasyona yol açmadan uyarıyor. Antioksidan L-ergotiyonein ise oksidatif stresi azaltarak uzun vadeli inflamasyonun önüne geçebiliyor.
Mutfağa uyumu kolay, etkisi büyük
Uzmanlara göre mantarlar, sofraya dahil edilmesi en kolay gıdalardan biri. Et yemeklerinde “karıştır ve uzat” yöntemiyle etin bir kısmının mantarla değiştirilmesi; kalori, sodyum ve doymuş yağ miktarını azaltırken lezzeti koruyabiliyor.
Hangi tür mantar daha faydalı?
Araştırma, farklı tür mantarların farklı biyoaktif profillere sahip olduğuna dikkat çekiyor:
• Agaricus bisporus (kültür mantarı – beyaz, kahverengi, portobello)
• Pleurotus ostreatus (istiridye mantarı)
• Lentinula edodes (shiitake)
