Yeni yayınlanan bir çalışmaya göre, süt ve peynir yaşlı kadınlarda kırık riskini azaltıyor.
Kırıklar ölüme neden oluyor?
Kırıklar, özellikle yaşlı yetişkinlerde yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ciddi sağlık sorunları arasında yer alıyor. Sadece ağrıya ve hareket kısıtlılığına yol açmakla kalmayan bu yaralanmalar, aynı zamanda erken ölümlerle de ilişkilendiriliyor. Son 30 yılda küresel ölçekte kırık vakalarında %33’lük bir artış yaşandı. Bu artışın en büyük nedeni ise dünya genelinde yaşlanan nüfus.
Özellikle bilek, kalça ve omurga kırıkları, osteoporozun en yaygın ve tehlikeli komplikasyonları olarak öne çıkıyor. Bu tür kırıklar yılda yaklaşık 9 milyon kişiyi etkiliyor. Sadece Finlandiya’da 2019 ile 2034 arasında osteoporotik kırıklarda %33 oranında artış beklendiği ifade ediliyor.
Süt ürünlerinin rolü: karmaşık ama umut verici
Süt ürünleri kalsiyum ve protein gibi kemik sağlığı için gerekli besinleri içermesine rağmen, bu ürünlerin kırık riskini azaltmadaki etkisi bugüne kadar netleşmemişti. Bazı çalışmalar koruyucu etki gösterirken, bazıları hiçbir ilişki bulamamış; hatta bazılarında yüksek süt tüketiminin risk artırdığı öne sürülmüştü. İsveç’te yapılan bir çalışmada ise fazla süt içmenin kırık riskini artırabileceği ileri sürülerek bilimsel belirsizlik daha da derinleşmişti.
Yeni çalışma bu belirsizliklere cevap verebilecek güçlü verilere dayanıyor. Araştırmada hem uzun süreli takip hem de tekrarlanan diyet ölçümleriyle daha sağlam sonuçlara ulaşıldı.
BİNLERCE KADININ SÜT TÜKETİMİ TAKİP EDİLDİ
1989’da başlayan ve 1932-1941 yılları arasında doğmuş 14.220 Finli kadını kapsayan araştırmada, katılımcıların süt, yoğurt, peynir ve ekşi süt tüketimi yıllar boyunca izlendi. Ayrıca fiziksel aktivite, vücut kitle indeksi (VKİ), alkol kullanımı, D vitamini ve kalsiyum takviyesi gibi kırık riskini etkileyebilecek diğer değişkenler de analizlere dahil edildi.
Toplamda 17,6 yıl boyunca izlenen katılımcılardan 4.358'inde kırık, 2.326’sında osteoporotik kırık, 427’sinde ise kalça kırığı görüldü.
En yüksek risk hiç süt ürünü tüketmeyenlerde
Çalışmanın çarpıcı bulgularından biri, sıvı süt ürünlerini hiç tüketmeyen kadınların en yüksek kırık riskine sahip olmasıydı. Buna karşın, günde 4 desilitreye kadar sıvı süt tüketenlerde kırık riski önemli ölçüde düştü. Araştırmacılar, bu noktada bir “eşik etkisinden” söz ediyor: Hiç tüketimden orta düzeye geçmek en büyük faydayı sağlarken, bundan sonra artan tüketimin getirisi daha sınırlı oluyor.
SÜT TÜKETMEK FAYDALI MI?
Çalışmaya göre, süt tüketimi, kırık riskini %23-26 oranında azaltıyor. Osteoporotik kırık riskini ise %31-36 oranında düşürüyor. Ancak kalça kırığı riski üzerinde belirgin bir etkisi bulunmuyor
Peynir, kalça kırıklarına karşı etkili
Araştırmaya göre peynirin genel kırıklar veya osteoporotik kırıklar üzerinde belirgin bir etkisi saptanmadı. Ancak kalça kırıkları için durum farklıydı. Günde 3 dilimden fazla peynir tüketen kadınlarda kalça kırığı riski %47 oranında azaldı. Bu, özellikle yaşlılar için önemli bir bulgu çünkü kalça kırıkları yaşlılarda en fazla komplikasyona ve ölüm oranına neden olan kırık türü olarak biliniyor.
KEMİK TÜRÜ DE ÖNEMLİ
Araştırmacılara göre, süt ürünlerinin kemik üzerindeki etkileri, kemiğin türüne (kortikal ya da trabeküler) göre değişebiliyor. Kortikal kemik ağırlıklı kalça gibi bölgeler ile trabeküler kemik ağırlıklı omurga gibi bölgelerde farklı etkiler görülebiliyor.
