Avrupa Birliği hızlı uyarı sistemi RASFF, 17–21 Kasım tarihlerinde Türkiye’den gönderilen gıda ürünlerine ilişkin toplam 24 bildirim yayınladı.
Kuru incir ilk sırada
Bildirimlerin büyük bölümü kuru incir ve kuru üzüm gibi ihracatın önemli kalemlerine aitken, sebzelerdeki pestisit kalıntıları da yine listede öne çıktı.
Kuru incirde toksin yağmuru: Aflatoksin ve okratoksin A sınır üstü
Fransa, Almanya, Bulgaristan ve Polonya’dan gelen bildirimlerin çoğu kuru incir ve kurutulmuş incir ürünlerinde aflatoksin ve okratoksin A tespitine ilişkin.
Bazı analizlerde aflatoksin B1 seviyeleri 31,5 µg/kg, toplam aflatoksin miktarları ise 33 µg/kg seviyelerine ulaştı. Bu değerler, AB mevzuatında belirlenen maksimum limitlerin çok üzerinde.
İNCİRDEKİ TOKSİN KARACİĞERE ZARAR VERİYOR
Aflatoksinler ve okratoksin A, karaciğer kanseri riski, bağışıklık sistemi baskılanması ve çocuklarda büyüme geriliğiyle ilişkilendirilen yüksek toksisiteli bileşikler.
Kuru üzümde asetamiprid fazlası
Hollanda’nın yaptığı kontrolde, çocuklar için paketlenmiş kuru üzümlerde, böcek öldürücü asetamiprid etken maddesi 0,26 mg/kg seviyesinde bulundu. AB'nin bu kimyasal için belirlediği limit ise; 0,08 mg/kg.
Asetamiprid, çocuklarda nörogelişim açısından daha yüksek risk taşıyan bir neonikotinoid.
Mandalinada yasaklı pestisit: Klorpirifos-metil
Avusturya’nın bildirimine göre Türkiye’den gelen mandalinada klorpirifos-metil tespit edildi. (Değer: 0,043 mg/kg-AB limiti: 0,01 mg/kg)
Klorpirifos-metil, Avrupa’da yıllar önce yasaklanmış, Türkiye’de ise 2020’den beri kullanımı yasak olan bir etken madde.
Bilimsel araştırmalar, bu pestisitin özellikle çocukların beyin gelişimi üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceğini gösteriyor.
Biber ve salatalıkta fosthiazate: 9 kata varan aşım
Sebze grubunda ise iki kritik bildirim öne çıktı. Bulgaristan, Türkiye'den gelen tatlı biberlerde 0,190 mg/kg değerinde tarım zehri fosthiazate olduğunu saptadı. Limiti 9 kat aşan pestisit kalıntısı nedeniyle ürünler imha edildi.
Hollanda, market rafındaki salatalıklarda limitin 5 katı aşım bildirerek ürünleri toplattı.
Fosthiazate, sinir sistemini etkileyen, asetilkolinesteraz üzerinde baskılayıcı etki gösteren bir organofosfat. Yüksek maruziyet; baş ağrısı, kas kasılmaları, halsizlik ve nörolojik etkiler oluşturabilir.
Sağlık riskleri neden önemli?
Aflatoksin ve okratoksin gibi mikotoksinler; kanserojen etki, karaciğer hasarı ve bağışıklık sistemi zayıflamasıyla ilişkilendirilirken, klorpirifos, klorpirifos-metil, fosthiazate ve asetamiprid gibi pestisitler sinir sistemi üzerine etkileri nedeniyle özellikle bebekler ve çocuklar için yüksek risk taşıyor.
