Avrupa Birliği Gıda ve Yem Hızlı Alarm Sistemi (RASFF), 15 Ekim 2025 tarihli bildirimiyle Türkiye’den Almanya’ya gönderilen petek balda çoklu antibiyotik kalıntısı tespit edildiğini duyurdu.
Almanya’da piyasada yapılan resmi kontrollerde incelenen ürünün, farmakolojik olarak aktif veteriner ilaç kalıntıları içerdiği belirlendi.
BALDA YASAKLI ANTİBİYOTİKLER ÇIKTI
Analizler sonucunda balda Sülfadiazin, Sülfametoksazol, Sülfadimidin ve Trimetoprim isimli dört farklı antibiyotik tespit edildi.
Tespit edilen değerler şöyle:
Sülfadiazin: 5,6 µg/kg
Trimetoprim: 21 µg/kg ve 2,5 µg/kg
Sülfametoksazol: 7,4 µg/kg ve 11,1 µg/kg
Sülfadimidin: 1,4 µg/kg
RASFF raporunda söz konusu maddeler “yetkisiz veteriner tıbbi ürün kalıntıları” olarak tanımlandı. Almanya, bu ürün için “tüketilmemesi uyarısı” yayımlayarak balın raflardan toplatılmasına karar verdi.
Balda antibiyotik neden tehlikeli?
Avrupa Birliği mevzuatına göre, balda hiçbir antibiyotik kalıntısına izin verilmiyor. Bal, veteriner ilaç kalıntıları açısından “sıfır toleranslı ürün” kategorisinde yer alıyor.
Bu tür kalıntılar, arı hastalıklarına karşı bilinçsiz ilaç kullanımından veya üretim sürecinde yapılan yanlış müdahalelerden kaynaklanabiliyor.
Ancak antibiyotiklerin balda kalması, yalnızca ürün kalitesini değil tüketici sağlığını da tehdit ediyor.
Uzmanlara göre antibiyotik kalıntılı bal tüketimi:
Antimikrobiyal direnç gelişimini hızlandırabiliyor,
Bağışıklık sistemini zayıflatabiliyor,
Alerjik reaksiyonlara ve toksik etkilere yol açabiliyor.
Ayrıca antibiyotik kalıntıları ısıya dayanıklı olduğundan, balın kaynatılması veya pastörize edilmesi bu maddeleri yok etmiyor.
Dört antibiyotik, dört ayrı risk
Sülfadiazin, Sülfadimidin, Sülfametoksazol, "sülfonamid” grubu antibiyotikler. Hayvan hastalıklarında uzun yıllar kullanılmış, ancak gıda zincirine bulaşma riskleri nedeniyle yasaklanmıştır.
Karaciğer ve böbrek üzerinde toksik etkilere neden olabilir; aşırı maruziyet alerjik döküntüler ve hematolojik bozukluklarla ilişkilidir.
Genellikle sülfonamidler ile birlikte kullanılan bir antibiyotiktir. İnsanlarda direnç gelişimini tetiklediği ve mikrobiyal dengenin bozulmasına neden olabileceği bilinmektedir. AB mevzuatında balda kullanımı tamamen yasaktır.
Antibiyotik direncine giden yol: Gıdalar
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre antibiyotik direnci, insanlık için “sessiz pandemi” olarak tanımlanıyor.
Gıdalar yoluyla alınan antibiyotik kalıntıları, dirençli bakteri türlerinin oluşmasına zemin hazırlıyor. Bu da ilerleyen yıllarda sıradan enfeksiyonların dahi tedavi edilememesi riskini beraberinde getiriyor.
