Evde yapılan konservelerde yapılan yanlışlar ölümcül sonuçlara neden olabiliyor. Bunun son örneği İtalya'da yaşanıyor.
İtalya’nın Sardinya Adası’nda 62 yaşındaki Valeria Sollai, bir sokak satıcısından guacamole tükettikten sonra botulizm nedeniyle hayatını kaybetti. Ölümün yemekte kullanılan konserve gıdadaki, botulinum bakterisinden kaynaklandığı belirlendi.
Aynı yemekten yiyen 36 yaşındaki Roberta Pitzalis daha önce yaşamını yitirmişti. Olayla bağlantılı 14 yaşındaki bir kız çocuğu hâlâ tedavi görüyor. Böylece Sardinya’daki ölü sayısı dörde yükseldi.
Ev yapımı konserve zararlı mı
Botulizm tehdidi sadece İtalya ile sınırlı değil. Ukrayna’da 2025 yılının ilk yarısında 46 salgın meydana geldi ve 57 kişi etkilendi, 3 kişi hayatını kaybetti.
Kiev bölgesinde bildirilen altı botulizm vakasının sonuncusu, 13 Ağustos 2025’te Bila Tserkva’da uygunsuz şekilde saklanan ev yapımı kurutulmuş balık tüketimiyle ortaya çıktı.
Ülkede gıda kaynaklı botulizm çoğunlukla evde konserve edilmiş et, mantar ve balıklardan kaynaklanıyor. Sağlık yetkilileri özellikle evde gıda hazırlama ve saklama yöntemlerinde dikkatli olunması için halkı uyarıyor.
KONSERVE ZEHİRLENMESİ NEDİR?
Konserve zehirlenmesi yani ‘Botulizm’, uygunsuz şekilde konserve edilmiş, korunmuş veya fermente edilmiş yiyeceklerde üreyen, ‘Clostridium botulinum’ bakterisinden kaynaklanıyor. Bakterinin ürettiği toksin, vücudun sinirlerine saldıran bir hastalığa yol açıyor. Toksin ne koku ne de tatla belli oluyor. Hatta botulinum toksininin olduğu yiyeceklerden küçük bir parça yemek bile ölümcül sonuçlara neden olabiliyor.
Clostridium botulinum hangi gıdalarda bulunur?
Botulizme yol açan Clostridium botulinum bakterisi, oksijensiz ve düşük asitli ortamlarda çoğalabiliyor. Bu nedenle ev yapımı konserveler, yağda saklanan sarımsak, uygunsuz koşullarda saklanan fırınlanmış patatesler risk taşıyor.
BAL BEBEKLERE NEDEN VERİLMEZ?
Domates konserveleri veya şekerli reçel/jöleler gibi yüksek asit ve şeker oranı içeren gıdalarda ise bakteri üreyemiyor.
Bebeklerde görülen botulizmin yaklaşık %20’si bal tüketimi ile ilişkili. Bu nedenle bir yaşından küçük bebeklere bal verilmemesi öneriliyor.
Konserve zehirlenmesi belirtileri neler
Botulizmin kuluçka süresi genellikle 12–36 saat. İlk belirtiler halsizlik, baş dönmesi ve bulanık görme ile ortaya çıkıyor. Ardından çift görme, kas zayıflığı, konuşma ve yutma güçlüğü gelişiyor. İleri vakalarda ise solunum kasları felç olarak ölüme sebep olabiliyor. Toksin öylesine güçlü ki, çok küçük bir miktar bile ölümcül sonuçlar doğurabiliyor.
Korunma yolları
Uzmanlara göre botulizmden korunmanın yolu ısıl işlem ve hijyenden geçiyor:
Evde yapılan konserveler, servis edilmeden önce kaynama noktasına çıkarılıp 10 dakika kısık ateşte kaynatılmalı.
Artan yemekler, özellikle oksijensiz ortamda saklanan koyu soslar ve güveçler de aynı şekilde ısıtılmalı.
Kavanozlarda şişkinlik, sızıntı, kötü koku veya renk değişimi varsa ürün asla tüketilmemeli.
Botulinum toksini yiyeceğin tadını, kokusunu ya da görünümünü değiştirmez. Bu nedenle “tadına bakarak” riskin anlaşılması mümkün değildir.
