Gıda sektöründe kendi işini kurmak isteyenler için en hızlı çözümlerden biri de, franchise yatırımına girişmek.
FRANCHİSE SİSTEMİNİN AVANTAJLARI NELER?
Marka bilinirliği, hazır müşteri potansiyeli, personel eğitimi, işletme danışmanlığı ve reklam desteği gibi avantajlar sunan franchise yatırımı, Türkiye'de de hızla büyüyen bir sektöre dönüştü. Bugün 100'e yakın gıda firması, franchise sözleşmeleriyle bayilikler veriyor.
FRANCHİSE YATIRIMI İÇİN NE KADAR SERMAYE GEREKİYOR?
Peki franchise yatırımı kârlı bir yatırım mı.. Franchise yatırımı yaparken nelere dikkat edilmeli.. Franchise yatırımı için ne ortalama kadar sermaye gerekiyor.. Bayilik alınacak gıda işletmeleri, yatırımcıya ne gibi hizmetler sunuyor.. Hangi sektörlerde franchise yatırımı daha kârlı olabilir..
“BAYİM OLUR MUSUN”UN KURUCUSU ANLATTI
Tüm bu soruları, 22 yıldır franchise fuarları düzenleyen, bugüne kadar Simit Sarayı, HD İskender, Maydonoz Döner gibi tüm Türkiye'de işletmeleri bulunan yaklaşık 200 markayla yatırımcıyı buluşturan Medyafors Fuarcılık'ın kurucusu Özhan Erem'e sorduk. İşte her yönüyle franchise…
* Gıda sektöründe franchise yatırımı nedir? Franchise ekosistemi yatırımcı için neyi ifade eder, şartları değişken midir, franchise yatırımı süreli bir yatırım mıdır?
Franchise yatırımı, yatırımcının belirli bir markanın konseptini, iş modelini ve operasyonel sistemini lisans yoluyla kullanarak kendi işini kurmasıdır. Gıda sektöründe bu model, genellikle marka bilinirliği yüksek işletmelerin bir parçası olma avantajı sunar. Franchise ekosistemi, yatırımcıya hem destek hem de denetim sunarak işin sürdürülebilirliğini artırır. Şartlar markaya, konsepte ve lokasyona göre değişebilir. Franchise ilişkisi çoğunlukla 5 ila 10 yıllık sürelerle yapılır; ancak performansa bağlı olarak süre uzatılabilir veya sonlandırılabilir.
'FRANCHİSE ALTINDAN ÇOK KAZANDIRIDI'
* Gıda sektörü, özellikle de gastronomide franchise yatırımı düzenli gelir modeli sunan, kârlı bir yatırım mıdır? İlk yatırımı karşılama süresi ortalama ne kadardır?
Doğru marka ve lokasyon seçimiyle gastronomi alanında yapılan franchise yatırımları, yatırımcısına düzenli ve sürdürülebilir bir gelir modeli sunabilir. Geçtiğimiz yıl gerçekleştirdiğimiz analiz ve araştırmalarda, bazı fastfood markalarının franchisee'leri için, döviz, altın ve mevduat faizi gibi pasif yatırım araçlarından daha yüksek oranda kârlılık sağlandığını kamuoyuyla paylaştık. Ancak bu kazanç potansiyeli, işletmenin profesyonelce yönetilmesi, maliyet kontrolünün sağlanması ve müşteri memnuniyetine verilen önemle doğrudan ilişkilidir. Yatırımın geri dönüş süresi ise seçilen markanın yatırım büyüklüğüne ve operasyonel verimliliğe bağlı olarak ortalama 12 ila 36 ay arasında değişmektedir.
FRANCHİSE YATIRIMI ÖNCESİ NELER YAPILMALI?
* Gıda sektöründe franchise yatırımına nasıl adım atılmalı? Markalarla sağlıklı bir franchise ilişkisi nasıl kurulabilir?
İlk adım, sektör ve markalar hakkında detaylı araştırma yapmaktır. Franchise sözleşmesi, finansal tablolar, operasyonel destek yapısı ve eğitim süreçleri mutlaka incelenmelidir. Sağlıklı bir franchise ilişkisi, karşılıklı güven, açık iletişim ve sözleşmedeki yükümlülüklere sadakatle kurulur. Şeffaflık, yatırımcı-marka ilişkisinde en önemli unsurdur.
FRANCHİSE FİZİBİLİTESİ NASIL YAPILIR?
* Markalardan bayilik alma sürecinde araştırma yapan kişi ya da şirketler, öncelikle nelere dikkat etmeli, süreci nasıl yönetmeli, danışmanlık alınmalı mı?
Öncelikle markanın geçmişi, franchisee memnuniyeti, destek sistemi ve sürdürülebilirliği araştırılmalıdır. Lokasyon seçiminden finansal fizibiliteye kadar sürecin profesyonelce yönetilmesi gerekir. Deneyimli franchise danışmanlarından destek almak, yanlış kararları önleyebilir ve yatırım sürecini optimize eder.
* Yatırımcı, franchise ilişkisi kuracağı markalarda hangi kriterleri gözetmeli, kurulacak bayilik ilişkisi nasıl yönetilmeli?
Markanın pazardaki konumu, operasyonel desteği, tedarik zinciri yapısı, reklam ve pazarlama desteği gibi kriterler dikkatle incelenmelidir. Bayilik ilişkisi ise net bir görev dağılımı, düzenli iletişim, performans değerlendirmeleri ve iş birliğine dayalı bir anlayışla yürütülmelidir.
FRANCHİSE YATIRIMI İÇİN NE KADAR SERMAYEYE İHTİYAÇ VAR
* Günümüz şartlarında, fastfood, kafe ya da içecek alanlarında franchise yatırımı yapabilmek için ortalama ne kadar sermayeye ihtiyaç duyulmaktadır?
Bu alanlarda franchise yatırım bütçesi, markaya ve mağaza büyüklüğüne bağlı olarak 2 milyon TL ile 25 milyon TL arasında değişmektedir. Kiosk tipi daha küçük yatırımlar daha uygun maliyetlerle kurulabilirken, AVM içi veya cadde üzerindeki büyük şubeler için ihtiyaç duyulan sermaye çok daha yüksek olabilir. Yatırım tutarını etkileyen başlıca unsurlar; marka gücü, konseptin mimari ihtiyacı, lokasyonun kirası ve operasyonel ekipmanların kalitesidir.
* Kendi işini kurmak için gıda sektörüne franchise yatırımıyla adım atan kişi ya da şirketlerin yatırım sermayesi ile işletme sermayeleri arasındaki denge nasıl kurulmalı?
Yatırımcılar genellikle tüm sermayeyi kurulumda tüketme eğilimindedir; bu büyük bir hatadır. İşletmenin ilk 6 ayındaki giderlerini karşılayacak şekilde, toplam bütçenin %20-30’unun işletme sermayesi olarak ayrılması gerekir. Bu sayede pazarlama, personel ve operasyonel giderler rahatça karşılanabilir.
HANGİ ALANLARDA FRANSHİSE YATIRIMI DAHA KÂRLI OLABİLİR?
* Sizce günümüz koşullarında gelecek açısından en fazla potansiyel barındıran franchise alanları neler?
Sağlıklı ve fonksiyonel gıdalar, sokak lezzetlerinin markalaşmış versiyonları, vegan/vejetaryen menüler, yerel tatların modern sunumları, butik kahve zincirleri ve hazır tüketilebilir içecek markaları önümüzdeki yıllarda ciddi potansiyel taşıyor. Ayrıca, teknolojiyle entegre olan cloud kitchen (hayalet mutfak) modelleri de yükselişte.
FRANCHİSE BAŞARI KRİTERLERİ
* Size göre franchise yatırımında başarının en önemli adımları neler?
Doğru marka seçimi, iyi bir lokasyon, güçlü bir ekip, düzenli eğitim ve denetim, müşteri memnuniyetine odaklanmak ve finansal disiplinden sapmamak, başarıyı belirleyen temel adımlardır. Ayrıca yatırımcının bizzat işin içinde yer alması başarıyı artırır.
* 23 yıldır bayilik fuarları düzenleyen bir isim olarak, franchise alanında en başarılı bulduğunuz örnekler hangileri?
Yaklaşık 40 yıl önce, internetin ve cep telefonlarının henüz hayatımıza girmediği bir dönemde, Türkiye’de 14 farklı sektörde ilk tematik ekonomi dergilerini yayınlamış, ardından reel sektörün sesi olan Expochannel TV’yi kurarak Türkiye’nin ilk ekonomi temalı televizyon kanalını hayata geçirmiş biri olarak, franchise sisteminin Türkiye'de perakendenin geleceğini şekillendirecek bir potansiyele sahip olduğunu çok erken dönemde fark ettim. 23 yıl önce başlattığımız Bayim Olur musun? Franchise ve Markalı Bayilik Fuarı, bugün sadece bir ticari platform değil; Türkiye'den çıkan markaların büyüme serüvenlerinde doğrudan katkı sağladığımız bir ekosistem haline geldi.
SİMİT SARAYI, BURGER YİYELİM, OSES, HD İSKENDER
Pek çok bilinen Türk markasının başarı hikâyesinde bizim organizasyonumuzun yalnızca bir fuar alanı olarak değil, bir mentorluk ve stratejik rehberlik merkezi olarak rol aldığını gönül rahatlığıyla söyleyebilirim. Markaları yalnızca "müşteri" olarak değil, birlikte yürüdüğümüz yol arkadaşları olarak gördük. Onların büyümesine, yurtiçinde bayilik ağlarını kurmalarına ve yurtdışına açılmalarına hem vizyon hem veri hem de doğru yatırımcı eşleşmeleriyle katkı sunduk. Bugün yükselen değer olan Simit Sarayı, Bursa Kebap Evi, Maydonoz Döner, Burger Yiyelim, Oses Çiğköfte, HD İskender, 1453 Osmanlı, Carrefoursa ve daha pek çok marka, bu sürecin parçası olarak global sahnede yerini aldıysa, bizler için en büyük ödül de budur.
Aynı inançla, bugün henüz yıldızı yeni parlamaya başlayan birçok markaya da desteğimizi sürdürüyor, yarının güçlü franchise markalarını bugünden hazırlıyoruz. Franchise sektörü, doğru ellerde sadece bir yatırım modeli değil, aynı zamanda güçlü bir kalkınma aracı olabilir. Biz de bu yolculukta, sektöre katkı sağlayan bir pusula olmaya devam ediyoruz.
