İşlenmiş gıda düzeyi, kalp hastalığı riskini bitkisel–hayvansal ayrımından daha fazla etkiliyor.
Fransa’da yürütülen kapsamlı bir araştırma, kalp-damar hastalıklarının gelişiminde belirleyici faktörün gıdanın bitkisel veya hayvansal kökeni değil, işlenme düzeyi olduğunu ortaya koydu.
63 binden fazla katılımcıyla yürütülen çalışma
Fransa’da süregelen NutriNet-Santé kohortuna katılan 63 bini aşkın yetişkinin beslenme kayıtları dokuz yıl boyunca incelendi. Araştırmada, katılımcıların tükettikleri gıdalar kökenine (bitkisel–hayvansal) ve işlenme düzeyine göre sınıflandırıldı.
Sonuçlar, yüksek oranda işlenmiş bitkisel gıdalarla beslenenlerin, az işlenmiş doğal içeriklerle beslenenlere kıyasla kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskinin anlamlı ölçüde daha yüksek olduğunu gösterdi.
Aşırı işlenmiş bitkisel gıdalar koruyucu etkisini kaybediyor
Araştırmaya göre, sebze, meyve, baklagil ve tahıl temelli dengeli bir diyet bile, eğer büyük ölçüde paketlenmiş, raf ömrü uzatılmış veya tatlandırılmış ürünlere dayanıyorsa, kalp üzerindeki koruyucu etkisini yitiriyor.
Sağlıklı, işlenmemiş bitkisel diyete en yüksek uyum gösterenlerde
→ koroner kalp hastalığı riski %44,
→ genel kardiyovasküler hastalık riski %32 daha düşük bulundu.
Buna karşılık, aşırı işlenmiş bitkisel gıdalarla beslenenlerde
→ kalp hastalığı riski %46,
→ genel kardiyovasküler hastalık riski %38 daha yüksek ölçüldü.
Riskli grupta yer alan gıdalar
Çalışmada, kalp hastalığı riskini artıran işlenmiş ürünler arasında: Önceden hazırlanmış ve paketlenmiş yemekler, tatlandırılmış içecekler, şekerli tahıllar, aromalı veya katkı içeren bitkisel içecekler, hazır atıştırmalıklar yer aldı.
Buna karşın taze ürünler, şekersiz dondurulmuş sebzeler, rafine edilmemiş tahıllar ve doğal bakliyat temelli yemekler, kalp-damar sağlığını koruyan grupta yer aldı.
Bitkisel olması yeterli değil
Araştırma, son yıllarda hızla yaygınlaşan “bitki bazlı beslenme” akımına da eleştirel bir çerçeve sundu.
Uzmanlar, market raflarında “bitkisel” etiketiyle satılan ancak yüksek oranda işlenmiş, tatlandırıcı ve katkı içeren ürünlerin, sağlıklı olarak pazarlansa da kalp sağlığı için risk oluşturabileceğini belirtiyor.
Yeni beslenme politikalarına zemin hazırlayabilir
Fransa merkezli bu bulgular, beslenme rehberlerinin yalnızca hayvansal ürünlerin azaltılmasına değil, aynı zamanda işlenmiş bitkisel ürünlerin sınırlandırılmasına da odaklanması gerektiğini gösteriyor.
Sonuçlar, “bitkisel” ibaresinin tek başına sağlıklı anlamına gelmediğini, gıdanın işlenme düzeyinin kardiyovasküler sağlık üzerinde çok daha güçlü bir belirleyici olduğunu ortaya koydu.
