Antibiyotik kullanımı sonrası vücut savunmasının kalesi olan bağırsak florası zarar görüyor. Herhangi bir bakteriyel enfeksiyonu önlemek için kullanılan antibiyotikler bağırsaklarda yaşayan diğer bakterilerin de sağ kalımlarını etkileyebilir.
Disbiyozis nedir?
Dolayısıyla antibiyotik kullanımı bağırsaklarda yaşayan yararlı bakterilerin sayısının azalmasına, yararlı ve zararlı bakteriler arasındaki dengenin değişmesine yol açabilir bu duruma da disbiyozis denir. Antibiyotik kullanımı disbiyozise yol açarsa genelde mide bulantısı, ishal, iştah kaybı gibi gastrointestinal belirtiler ortaya çıkabilir. Antibiyotik kullanımı sırasında doğru besinleri tercih etmek, yeterli ve dengeli beslenmek yan etkileri önlemeye ve iyileşme sürecinin hızlanmasına yardımcı olabilir.
Bütirat zengini gıdalar neler?
Antibiyotiğin bağırsak florasında yol açacağı hasarı dengeleyebilmek için önerilen besinler başında ise, kısa zincirli yağ asidi bütirat üretimini artıran yiyecekler var. Bağırsaktaki bütirat seviyesini artırma kapasitesine sahip gıdalar ise, tereyağı ve peynir baş olmak üzere süt ürünleri, baklagiller, pişmiş ve soğutulmuş patates, pirinç, fasulye, tam olgunlaşmamış muz olarak sıralanıyor.(1)
PROBİYOTİK BESİNLER NELER?
Öte yandan bağırsak florasının yeniden inşası için probiyotik (yararlı bakteri içeren) ve prebiyotik (bu bakterileri besleyen lif türleri) gıdalarla beslenmek gerekiyor. Bu nedenle uzmanlar, beslenmede prebiyotik besin kaynaklarına da yer verilmesini öneriyor. Hindiba, enginar, yulaf, soğan, muz ve kuşkonmaz gibi prebiyotik besinler, probiyotik besinlerle birlikte tüketildiğinde antibiyotik kullanımı sonrasında bağırsaklardaki dengeyi geri kazanmaya yardımcı olabilir.
Son dönemde ise bağırsak duvarını tamir eden ve anti-inflamatuar etkileriyle öne çıkan bütirat maddesi de dikkat çekiyor.
Bütirat nedir?
Bütirat, kısa zincirli bir yağ asididir (SCFA) ve bağırsaklardaki liflerin fermantasyonu sonucu probiyotik bakteriler tarafından üretilir. Kolon hücrelerinin ana enerji kaynağıdır. Aynı zamanda iltihap giderici özellikleriyle bağırsak sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Bütirat ne işe yarar?
Bağırsak duvarını onarır: Bütirat, hasar görmüş bağırsak epitel hücrelerini besleyerek mukozanın yenilenmesini destekler.
Enflamasyonu azaltır: İnflamatuar bağırsak hastalıklarının (Crohn, ülseratif kolit) hafifletilmesinde önemli rol oynar.
Bağışıklığı destekler: Yararlı bakterilerin çoğalmasını teşvik eder, zararlı mikropların tutunmasını engeller.
Ruh halini düzenler: Bağırsakta serotonin üretimini uyararak beyin-bağırsak ekseni üzerinde olumlu etkiler sağlar.
Antibiyotik sonrası bağırsak florasına iyi gelen 7 besin
1. Yoğurt
Canlı kültürler açısından zengin olan yoğurt, probiyotiklerle bağırsak dengesini tekrar kurmada etkilidir. Laktoz intoleransı olanlar için laktozsuz veya kefir alternatifi önerilir.
2. Kefir
Yoğurttan daha fazla probiyotik bakteri içerir. Özellikle antibiyotik sonrası bağışıklığı güçlendirmede etkili olan laktobasil ve bifidobakterileri barındırır.
3. Fermente lahana (lahana turşusu, kimchi)
Probiyotik zenginliğiyle bilinen fermente sebzeler, hem sindirime yardımcı olur hem de bağırsak duvarını destekler. Ancak katkı maddesi içermeyen doğal versiyonları tercih edilmeli.
4. Muz (özellikle yeşil muz)
Prebiyotik lifler açısından zengin olan yeşil muz, bağırsak bakterilerinin bütirat üretmesini teşvik eder. Bağırsakta kısa zincirli yağ asidi sentezini artırır.
5. Yulaf
Beta-glukan ve dirençli nişasta içeriği sayesinde prebiyotik etki gösterir. Ayrıca lif açısından zengin olduğu için bütirat üretimini destekler.
6. Tereyağı (özellikle çiğ sütle üretilmiş olanlar)
Tereyağı doğal olarak az miktarda bütirat içerir. Özellikle çiğ sütten yapılanlar bu açıdan daha zengindir. Ölçülü tüketimi önerilir.
7. Baklagiller (mercimek, nohut, kuru fasulye)
Yüksek lif oranı sayesinde prebiyotik özellik taşır. Bu lifler, bütirat gibi kısa zincirli yağ asitlerinin üretimini artırarak bağırsak duvarının onarımına katkı sağlar.
