Avrupa Birliği’nin Gıda ve Yem Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) kayıtlarına göre, 2025 yılının Haziran–Ekim döneminde en az 20 farklı basmati pirinci bildirimi yapıldı.
Hindistan ve Pakistan menşeli basmati pirincine dikkat!
Bu bildirimlerin büyük kısmı Hindistan ve Pakistan menşeli ürünlerle ilgili. Avrupa'da basmati pirinçlerine yönelik sınır ve market kontrollerinde tespit edilen başlıca uygunsuzluklar ise şöyle:
Aflatoksin B1 ve toplam aflatoksin miktarının yasal sınırları aşması,
Klorpirifos, Trisiklazol, Asitamiprid, Tiametoksam gibi yasaklı pestisit kalıntılarının saptanması,
MOSH/MOAH tipi mineral yağ kalıntıları,
Bazı ürünlerde ölü zararlı kalıntıları gibi biyolojik kirleticiler.
ÇOCUKLARDA BEYİN GELİŞİMİNİ BOZAN ZEHİR PİRİNÇLERDE VAR
Hindistan’dan ithal edilen kahverengi basmati pirincinde klorpirifos tespit edilmesi üzerine Polonya ve Hollanda sınır kapılarında ürünler geri çevrildi. Klorprifos, çocuklarda nörogelişimsel zararlara neden olabilen bir kimyasal.
Bilimsel çalışmalar, klorpirifosa doğum öncesi maruziyeti, düşük doğum ağırlığı, düşük IQ, çalışma belleği kaybı, dikkat bozuklukları ve motor gelişiminde gecikme ile ilişkilendiriyor.
4 AYDA 10 BASMATİ PİRİNCİNE İADE
Pakistan menşeli pirinçlerde ise aflatoksin B1 seviyelerinin 5,9 ppb’ye kadar çıktığı, bazı ürünlerin “potansiyel olarak ciddi” risk sınıfına alındığı bildirildi.
RASFF verilerine göre 2025’in yalnızca son dört ayında, İtalya, Almanya, Hollanda, Fransa ve Polonya gümrüklerinde farklı markalara ait en az 10 basmati pirinci partisi reddedildi.
Türkiye’de de satışta: “Farklı markalarla ithal ediliyor”
Basmati pirinci Türkiye’de genellikle Hindistan veya Pakistan’dan ithal edilerek farklı markalar altında paketleniyor.
Türkiye’de de benzer kalıntı risklerinin kontol edilip edilmediği ise merak konusu.
Beslenme ve gıda güvenliği uzmanları, özellikle menşe ülke beyanı ve analiz raporları konusunda daha şeffaf bir denetim mekanizması oluşturulması gerektiğini belirtiyor.
Basmati pirinci: Aromasıyla meşhur, riskleriyle tartışmalı
Basmati pirinci, dünyada en çok Hindistan’ın kuzey bölgeleri ve Pakistan’ın Pencap havzasında yetiştiriliyor. Uzun ve ince taneleri, pişirme sonrası uzayan formu ve doğal aromasıyla “dünyanın en özel pirinci” olarak tanınıyor.
Besin değeri açısından basmati, kompleks karbonhidrat, bitkisel protein, B vitaminleri ve magnezyum açısından zengin.
Ancak RASFF bildirimleri, üretim sürecinde kullanılan pestisitlerin, bu geleneksel pirinci bir gıda güvenliği sorunu haline getirdiğini gösteriyor.
Sağlık riski: Pestisitler ve aflatoksinler
Aflatoksin B1, küf mantarları tarafından üretilen bir toksin olup, karaciğer kanseriyle ilişkilendirilen en güçlü doğal toksinlerden biridir.
Klorpirifos ve triazophos gibi pestisitler, Avrupa’da nörotoksik etkileri nedeniyle yasaklanmıştır.
MOSH/MOAH tipi mineral yağlar ise ambalaj ve taşıma sürecinde bulaşabilir; kanserojen potansiyeli nedeniyle gıda güvenliği alarm listesinde yer alır.
Uzmanlar, pestisit maruziyetinin özellikle çocuklarda ve kronik hastalığı olan bireylerde uzun vadede sinir sistemi hasarı, hormonal dengesizlik ve bağışıklık zayıflığı yaratabileceğini vurguluyor.
Tüketiciye öneriler
Basmati pirinci alırken mutlaka menşe ülkesini kontrol edin.
Pirinci pişirmeden önce birkaç kez yıkayın, kısa süre suda bekletin.
Mümkünse organik veya yerli üretim pirinç çeşitlerine yönelin.
