Et ve et ürünlerinde taklit ve tağşiş, hem tüketici sağlığını tehdit eden hem de sektörde haksız rekabete yol açan ciddi sorun.
Bu uygulamalar, ürünlerin içeriğinin yanıltıcı şekilde değiştirilmesi veya düşük kaliteli malzemelerle ikame edilmesiyle gerçekleşir.
Taklit:
Bir gıda ürününün, şekil, bileşim ve nitelikleri itibarıyla gerçekte olmadığı halde başka bir ürünmüş gibi gösterilmesidir.
Örneğin dana eti yerine tavuk eti kullanılarak üretilen sucukların dana sucuğu olarak satılması.
Tağşiş:
Bir gıda ürününe, ekonomik kazanç amacıyla, mevzuata aykırı olarak başka maddelerin eklenmesi veya ürünün bileşiminin değiştirilmesidir. Örneğin, kıymaya soya proteini veya sakatat karıştırılması.
Et ve Et Ürünlerinde Yaygın Taklit ve Tağşiş Uygulamaları
Et ve et ürünlerinde karşılaşılan başlıca taklit ve tağşiş örnekleri şunlardır:
Et Türü Değişimi: Pahalı et türleri yerine daha ucuz olanların kullanılması. Örneğin, dana eti yerine tavuk, at veya domuz eti kullanılması.
Sakatat ve Diğer Katkılar: Kıyma, sucuk gibi ürünlere sakatat, deri, kıkırdak veya soya proteini gibi maddelerin eklenmesi.
Renk ve Tat Hileleri: Pastırma gibi ürünlerde çemenin rengine boya katılması veya bozulmuş etlerin baharatlarla maskelenerek satışa sunulması.
Etiket Bilgilerinin Yanıltıcı Kullanımı: Ürün etiketlerinde gerçeğe aykırı bilgiler verilmesi, örneğin "Yüzde 100 dana eti" ibaresinin gerçeği yansıtmaması.
Bu tür hileler, tüketicilerin dini inançlarına, sağlık durumlarına ve etik tercihlerine zarar verebilir. Ayrıca, gıda güvenliği açısından ciddi riskler oluşturur.
Türkiye'de Durum ve İstatistikler
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın denetimleri sonucunda, 2020 yılı Haziran ayına kadar 1551 firmanın 3492 parti ürünü taklit ve tağşiş nedeniyle kamuoyuna duyuruldu. Bu ürünler arasında et ve et ürünleri önemli bir yer tutmaktadır.
Ayrıca 2025 yılı mart ayında güncellenen listede, sucuk ve salam gibi ürünlerde kanatlı eti kullanıldığı tespit edilmiş ve bu firmalar kamuoyuna açıklanmıştır.
Yasal Düzenlemeler ve Yaptırımlar
Türkiye'de gıdalarda taklit ve tağşiş, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında yasaktır.
Bu kapsamda, taklit veya tağşiş yapılan gıdaları üreten, ithal eden veya piyasaya arz eden işletmelere 50 bin TL'den başlayan idari para cezaları uygulanmaktadır.
Ayrıca laboratuvar analizleri sonucunda taklit veya tağşiş yaptığı kesinleşen firmalar ve ürünleri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulmaktadır.
Tüketiciler İçin Öneriler
Etiketleri Dikkatle Okuyun: Ürün etiketlerinde yer alan içerik bilgilerini ve üretici firmayı kontrol edin.
Güvenilir Satıcılardan Alışveriş Yapın: Bilinen ve denetlenen marketlerden alışveriş yapmaya özen gösterin.
Şüpheli Durumları Bildirin: Şüphelendiğiniz ürünleri Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Alo 174 Gıda Hattı'na bildirin.
Bakanlık Duyurularını Takip Edin: Tarım ve Orman Bakanlığı'nın resmi internet sitesinden güncel taklit ve tağşiş listelerini takip edin.
Konuk Yazar: Osman Işık (Gıda Mühendisi- Gıda Güvenliği Yönetim standartları Baş Denetçisi – Eğitmen)
