Gıda sadece karın doyurmuyor; artık duygularımızı, stresimizi ve hatta kimliğimizi bile besliyor. Ancak bazıları için yemek, fiziksel bir ihtiyaçtan çok daha fazlasına dönüşüyor: Durmaksızın yemek düşünmek, her lokmayı sorgulamak, ne yesem, ne yemesem arasında sıkışmak… İşte adına “yiyecek gürültüsü” denilen modern çağın sessiz stresi tam da burada başlıyor.
Bu kavram 2023’te özellikle GLP-1 kilo verme enjeksiyonları (Wegovy, Mounjaro) gündeme geldiğinde popülerleşti. Çünkü bu ilaçları kullananlar, ilk kez kafalarının içindeki o sürekli “ye!” sesinin sustuğunu fark etti.
‘Yiyecek gürültüsü’ ne demek?
Psikologlara göre yiyecek gürültüsü, yemekle ilgili sürekli ve müdahaleci düşünceler anlamına geliyor. Bu durum; aç olmadığınız halde yemek düşünmenize, sürekli ne yiyeceğinizi planlamanıza, bazı yiyeceklerden kaçınırken diğerlerine takıntı geliştirmenize, “bunu yesem mi, kötü mü olurum?” gibi düşüncelerle boğuşmanıza neden oluyor. Üstelik bu yalnızca diyet yapanlarda görülmüyor; stres, sosyal medya, kusursuz beden takıntısı ve modern yaşam tarzı bu düşünce döngüsünü destekliyor.
Yemek düşünmek normal… Ama her zaman değil
Akşam ne pişireceğini düşünmek normal. Açlık hissetmek çok doğal. Ama sürekli “Bunu yersem suçlu hisseder miyim?”, “Bir tane daha yesem ne olur?”, “Yarın kesin diyet yaparım…” gibi sorgular içindeyseniz, yiyecek gürültüsü hayatınıza çoktan sızmış olabilir. Bu hal sadece zihni değil, sosyal hayatı, iş performansını ve ruh sağlığını da etkiliyor.
Yiyecek gürültüsü neden artıyor?
• Diyet kültürü ve yasaklar
• Sosyal medyada mükemmel vücut baskısı
• Duygusal yeme alışkanlıkları
• Stres ve kaygı
• Ömür boyu süren kilo verme döngüleri
Bu durumdan nasıl başa çıkılır?
• Düzenli ve dengeli beslenin. Öğün atlamayın. Protein, yağ ve kompleks karbonhidratı dengeleyin.
• Kendinizi kısıtlamayın. “Bu yasak” demek iştahı tetikler. Yemeklere ahlaki etiket koymayın: iyi-kötü, günah-sevap yok.
• Evde sağlıklı seçimleri görünür yapın. Rafları temizlemek “irade gücünden” daha etkilidir.
• Stresi yönetmeyi öğrenin. Çünkü birçok atıştırma gerçekte duygusal açlıktır.
• “Gerçek ihtiyacımı ne?” diye sorun. Açlık mı, yalnızlık mı, sıkıntı mı, yorgunluk mu?
• Bazen bir bardak su, kısa bir yürüyüş ya da bir arkadaşla sohbet… Mutfak dolabından daha iyi gelir.
