Pediatric Obesity dergisinde yayımlanan Avrupa Birliği destekli EndObesity Konsorsiyumu raporu, obeziteyi azaltmaya yönelik geleneksel stratejilerin çok geç başlatıldığını vurguluyor. Araştırmacılar, çocukluk çağı obezitesinin temellerinin anne karnında ve erken çocukluk döneminde atıldığını, bu dönemdeki yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarının gelecekteki sağlık üzerinde belirleyici rol oynadığını belirtiyor.
Dünyada 750 milyon çocuk risk altında
Çalışmaya göre, dünyada 5-19 yaş arası 750 milyondan fazla çocuk 2035 yılına kadar aşırı kilolu veya obez hale gelebilir. Obezite sadece fiziksel görünüm değil, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve erken ölüm riskini de beraberinde getiriyor.
Anne kadar baba da etkili
EndObesity raporu, çocukluk çağı obezitesiyle mücadelede sadece annelere odaklanmanın yetersiz kaldığını, baba faktörünün sıklıkla göz ardı edildiğini gösterdi. Araştırma, babaların vücut kitle indeksi (VKİ) ve beslenme alışkanlıklarının, çocukların ilerleyen yaşlarda obezite riskini bağımsız olarak etkilediğini ortaya koydu.
Ne yazık ki, araştırmaya katılan ailelerin yalnızca yüzde 3’ünden azı “ideal ebeveyn yaşam tarzı” kriterlerini karşılayabiliyor. Daha yüksek sosyoekonomik seviyeye sahip ailelerde ise sağlıklı alışkanlıkların daha yaygın olduğu görülüyor.
Müdahaleler genellikle geç kalıyor
Araştırmacılar, çoğu yaşam tarzı programının ikinci trimesterde (gebeliğin ortasında) ya da daha sonrasında başladığını ve bu nedenle etkili olamadığını belirtiyor. Gebelik süresince veya daha erken dönemde başlayan programların, özellikle dezavantajlı ailelerde daha güçlü sonuçlar verdiği vurgulanıyor. Ayrıca ebeveynlerle ortak tasarlanan (co-creation) projeler ve çok sektörlü iş birlikleri ile geliştirilen müdahalelerin toplum genelinde daha kalıcı etki yarattığı ifade ediliyor.
Bebek beslenmesinde kritik ayrıntı: Protein dengesi
Rapor, çocukluk çağında kilo kontrolü üzerinde en belirgin etkiye sahip uygulamalardan birinin erken dönemde aşırı protein alımının azaltılması olduğunu vurguluyor. Özellikle bebeklikte inek sütü tüketiminin sınırlanması ve düşük proteinli bebek mamalarının kullanılması, çocukların ileriki yaşlarda obezite riskini azaltıyor.
Sadece bireysel değil, toplumsal mücadele
EndObesity Konsorsiyumu, çocukluk çağı obezitesine karşı etkin mücadelenin, sadece bireysel davranış değişikliklerine değil, toplumsal politika dönüşümüne bağlı olduğunu vurguluyor. Raporda; gıda reklamlarına sınırlamalar, sağlıklı gıdalara erişimin kolaylaştırılması, gebelik öncesi farkındalık programlarının yaygınlaştırılması gibi yapısal önlemlerin altı çiziliyor.
Araştırmacılar ayrıca, sağlık profesyonellerine yönelik “dinamik risk tahmin araçları” geliştirilmesi gerektiğini belirterek, yüksek riskli ailelerin erken dönemde tespit edilmesinin önemine dikkat çekiyor.
