Enerjisa Üretim, yenilenebilir enerjiyle toprağın verimliliğini artırmayı hedefleyen agrivoltaik tarım modelini Türkiye’de özel sektör öncülüğünde hayata geçirdi.
ENERJİ TARIM BULUŞMASI
Şirket, Beykoz Komşuköy’de 2022 yılında başlattığı ilk uygulamayı 2023’te Bandırma Enerji Üssü’ne taşıyarak ölçeklendirdi.
Güneş panellerinin gölgesinde yapılan bu üretim modeliyle hem enerji hem gıda güvenliği alanında sürdürülebilir bir örnek oluşturuldu.
GÜNEŞİN GÖLGESİNDE ÇİLEK VE BROKOLİ
Güneşten üretilen enerjinin yanı sıra aynı arazilerde yaban mersini, nane, brokoli, kavun, biber ve patlıcan gibi ürünler yetiştirildi.
2024 yılı boyunca iki sahada yapılan üretim sonucunda 5 tonluk toplam hasat elde edildi.
Kışlık dönemde 580 kilogram brokoli, 1.344 kilogram lahana, 271 kilogram karnabahar, yaz döneminde ise 742 kilogram biber, 485 kilogram patlıcan, 485 kilogram kavun ve 840 kilogram nane toplandı.
Bilimsel iş birliğiyle verimlilik analizi
Enerjisa Üretim, agrivoltaik tarımı yalnızca bir üretim faaliyeti olarak değil, aynı zamanda bilimsel bir araştırma alanı olarak da değerlendiriyor. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile yürütülen ortak proje kapsamında, su ihtiyacı ve gölge toleransı farklı iki nane türü üzerinde verim, yağ oranı ve kalite ölçümleri yapıldı.
Çalışmalar sonucunda 800 kilogram nane hasadı gerçekleştirilirken, elde edilen nane yağından üretilen doğal ortam spreyi çalışanlarla ve paydaşlarla paylaşıldı.
“Toprak, su ve enerjiyi aynı döngüde buluşturuyoruz”
Enerjisa Üretim Varlık Yönetimi ve Sürdürülebilirlik Lideri Murat Eröz, agrivoltaik uygulamaların enerjiyle doğayı dengeleyen bir üretim modeline dönüştüğüne dikkat çekerek, "Güneş panellerinin altını üretken bir ekosisteme dönüştürürken, toprağı, suyu ve enerjiyi aynı yaşam döngüsünde buluşturuyoruz” dedi.
Agrivoltaik tarım nedir ve dünyadaki örnekleri neler?
Agrivoltaik üretim, tarım (agriculture) ile fotovoltaik enerji üretiminin (solar voltaic) birleştirilmesiyle geliştirilen yenilikçi bir sistemdir. Bu modelde, güneş panelleri hem elektrik üretir hem de altında kalan toprakta bitkisel üretim yapılmasına imkân tanır. Böylece aynı arazi hem enerji hem gıda üretimi için kullanılarak kaynak verimliliği artırılır.
Bu sistemin temel amacı, arazi kullanımını optimize etmek, su kaybını azaltmak ve bitkilerin gölgelenmeyle birlikte aşırı sıcaklık stresinden korunmasını sağlamaktır. Paneller, fotosentez için gerekli ışığı tamamen engellemeden bitkilerin ideal sıcaklıkta büyümesine olanak tanır.
AGRİVOLTAİK ÜRETİM VERİMLİ Mİ?
Fransa, agrivoltaik uygulamalarda öncü ülkelerden biri. Montpellier Üniversitesi tarafından yürütülen denemelerde, güneş panellerinin altındaki toprakta %15 daha az suyla %10’a kadar daha yüksek verim elde edildi.
Japonya, 2012’den bu yana binin üzerinde agrivoltaik tarım alanına sahip. Pirinç tarlalarından seralara kadar farklı uygulamalarda çiftçiler hem enerji satarak gelir elde ediyor hem de üretime devam ediyor.
ABD’de Arizona ve Colorado eyaletlerinde yürütülen projeler, özellikle kurak bölgelerde toprak neminin korunması ve enerji verimliliğinin artması açısından dikkat çekiyor.
Almanya ve Hollanda, agrivoltaik sistemleri meyve bahçelerinde kullanarak hem don riskini azaltıyor hem de enerji üretimini teşvik ediyor.
