Herhangi bir marketten satın aldığımız hemen her gıdada karşımıza çıkan palm yağı, gerçekten de sağlıksız mı?
Palm yağı nedir?
Palm yağı, palmiye ağacının etli meyvesinin sıkılmasıyla elde edilen ve dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir yağdır. Yağ palmiyesi ağacından iki tür yağ elde edilir. İlki meyvenin etinden (palmiye yağı) çıkarılan yağdır. Diğer ise tohumdan veya çekirdekten (palmiye çekirdeği yağı) çıkarılan yağdır.
Kırmızı Palmiye Yağı Nedir?
Kırmızı palmiye yağı, adını kırmızımsı renginden alan ham veya rafine edilmemiş formdur. Yüzyıllardır Afrika ve Mısır'da yemek pişirmede kullanılmıştır. Ancak birçok insanın hoş bulmadığı güçlü bir tadı ve kokusu vardır. Bu nedenle, tüketici ürünlerinde kullanılan palmiye yağının çoğu rafine edilmiş türdür.
Palm yağı hangi gıdalarda vardır?
Palm yağı, endüstriyel hazır gıdalarda en sık kullanılan yağlardan biridir. Palm yağı, şekerlemeler, cipsler, biküviler, kekler, çikolatalar, dondurulmuş veya hazır yemekler, dondurmalar, pizzalar, fıstık ezmesi, margarin ve fındık ezmesi gibi sürülebilir ürünlerde kullanılan palm yağı, dünyada en çok üretilen yenilebilir yağlardan biridir.
Palm yağı zararlı mı?
Harvard Tıp Fakültesi'nde Doçent Celeste Robb-Nicholson'ın analizine göre, doymuş yağ oranının yüksek olmasından dolayı kalp hastalıkları açısından palm yağı riskli bir ürün. Ancak İç Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Nicholson, değerlendirmesinde açık bir kapı da bırakıyor; "Palm yağı, tereyağından daha az doymuştur ve trans yağ içermez. Ancak trans yağ kadar kötü olmaması onu sağlıklı bir gıda yapmaz. Harvard beslenme uzmanlarına göre, palmiye yağı yüksek trans yağ içeren katı yağlardan açıkça daha iyidir ve muhtemelen tereyağından daha iyi bir seçimdir. Ancak zeytinyağı ve kanola yağı gibi oda sıcaklığında doğal olarak sıvı olan bitkisel yağlar yine de ilk tercihiniz olmalıdır."(1)
Palm yağı sağlığa zararlı mı?
Palm yağının sağlık etkisis uluslararası sağlık ve gıda otoritelerince de değerlendirilmiş. Amerikan Kalp Derneği'ne göre, tropikal palmiye yağında bulunan doymuş yağlar, kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL'nin artmasıyla ilişkilidir ve kalp hastalığı riskini artırabilir. Dernek, doymuş yağ tüketiminin günde 13 gram (g) ile sınırlandırılmasını önerir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi'nin (EFSA) yağ asitlerinin potansiyel toksisitesi raporunda da palmiye yağı için ısıtıldığında potansiyel bir kanserojen (kansere neden olan madde) olan glisidol üretebileceğine dikkat çekilmiş.(2) Diğer yandan doymuş yağ asitlerinin(SFA) yüksekliği nedeniyle palm yağının, vücutta iltihaplanmayı artırıcı etkisi olduğunu savunan çalışmalar da var.(2)
Palm yağı faydalı mı?
Yağlar, genel olarak zarar ve faydalarıyla birlikte anılır. Bu palm yağı için de geçerli. Yine bilimsel çalışmalara göre, palm yağı sağlığa fayda sağlayan birçok bileşene sahip. Sağlık yararları üzerine yapılan birçok çalışma kırmızı palmiye yağına veya ondan elde edilen özlere odaklanmıştır. Kırmızı palmiye yağı, rafine edilmiş palmiye yağına göre E vitamini gibi antioksidanlar açısından çok daha yüksektir.
Palm yağındaki yararlı bileşenler
Bir antioksidan olarak E vitamini, hücreleri serbest radikaller adı verilen zararlı moleküllerin verdiği hasardan korumaya yardımcı olur. Bu moleküllerin kanser ve kalp hastalıklarında rol oynadığı düşünülmektedir. E vitamini ayrıca bağışıklık sisteminin sağlıklı kalmasına yardımcı olur ve hücrelerin etkileşime girmesine yardımcı olur. Bir yemek kaşığı rafine edilmiş palmiye yağında 2.16 miligram E vitamini bulunur ki bu da günlük önerilen miktarın yaklaşık yüzde 14'üdür.
Palm yağı ve kanser
Öte yandan araştırmalar, palmiye yağında bulunan tokotrienollerin beyin sağlığını koruyabileceğini göstermiştir. Bir çalışma, tokotrienollerin beyaz cevher lezyonlarının büyümesini azalttığını bulmuştur. Çalışmaya göre, palm yağında bulunan tokotrienoller, bunamayla bağlantılı hasarlı bölgelerdeki beyin lezyonlarının ilerlemesini durdurma potansiyeli taşıyor. (doi:10.3233/JAD-180939) Öte yandan tokotrienollerin kansere ve hücre hasarına karşı koruma sağladığını gösteren birçok çalışma da var.
Palm yağı çevreye zararlı mı?
Palmiye yağı, ağaçlar yağmur ormanı bölgelerinde yetiştiği için çevresel açıdan tartışmalıdır. Bu bölgelerdeki ormansızlaşmanın yarısına yakınının palmiye ağacı hasadından kaynaklandığı belirtilmektedir.
Palm yağını besin profili..
Palmiye yağının besin profili diğer yemeklik yağlara benzerdir. Bir yemek kaşığı palmiye yağı aşağıdaki besinleri içerir:
Kalori: 120
Yağ: 14 gram (g) veya Günlük Değerin %17,9'u
Doymuş yağ : 7 gr veya Günlük Değerin %35'i
Tekli doymamış yağ: 5 gr
Çoklu doymamış yağ: 1 gr
E Vitamini: 2 mikrogram (mcg) veya Günlük Değerin %13,3'ü
