Omega-3 ve lif açısından zengin olmasıyla öne çıkan keten tohumu, son yılların en popüler “süper besinlerinden” biri. Ancak uzmanlar, yanlış tüketimin bağırsak tıkanıklığından siyanür zehirlenmesine kadar uzanan riskler taşıdığı konusunda uyarıyor.
KETEN TOHUMU ZARARLI MI?
Keten tohumu, bitkisel protein, omega-3 yağ asitleri ve lif açısından en zengin besinlerden biri olarak gösteriliyor. Türkiye’de de özellikle kahvaltılık karışımlar, ekmekler ve müsli ürünlerinde kullanımı hızla yaygınlaşıyor. Ancak bilimsel kaynaklar, keten tohumunun herkes için güvenli olmadığını ve bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ortaya koyuyor.
KETEN TOHUMU SİYANÜR İÇEREBİLİR
En önemli risklerden biri, keten tohumunun kabuğunda bulunan siyanogenik glikozitler. Tohumlar ezildiğinde bu bileşikler hidrojen siyanürüne (HCN) dönüşebiliyor. EFSA’ya göre hidrojen siyanür, baş dönmesi, nefes darlığı ve düşük tansiyon gibi akut zehirlenme belirtilerine hatta ağır vakalarda komaya yol açabilen toksik bir madde.
GÜNDE EN FAZLA 15 GRAM
Bu nedenle yetişkinlerin bir öğünde en fazla 15 gram (yaklaşık 1 yemek kaşığı) öğütülmüş keten tohumu tüketmesi öneriliyor.(EFSA) Çocuklar için sınır çok daha düşük: 4 yaş ve üzeri için günde en fazla 4 gram, dört yaşın altındakiler için ise öğütülmüş keten tohumu tamamen sakıncalı kabul ediliyor. Küçük çocuklarda siyanür toleransı düşük olduğu için toksisite riski hızla artabiliyor.
BAĞIRSAK TIKANMASINE NEDEN OLABİLİR
Keten tohumunun yüksek lif yapısı da dikkate alınması gereken başka bir faktör. Tohumlar bağırsakta şişerek sindirimi desteklese de yeterli su alınmadığında kabızlık, bağırsak tıkanması ve şiddetli karın ağrısı görülebiliyor.
“Bol su ile tüketin”
Bağırsak daralması, kronik kabızlık veya sindirim sistemi darlığı olan kişilerin keten tohumundan tamamen kaçınması gerektiği belirtiliyor. Ayrıca akut mide-bağırsak iltihabı yaşayan kişilere de önerilmiyor.
SİYANÜR RİSKİNE KARŞI ISITIN
Keten tohumundaki siyanür riskine karşı iyi bir haber ise ısıtma işlemi. Tohumlar 26°C’nin üzerinde ısıtıldığında siyanür buharlaşıyor. Bu nedenle özellikle çocuklara yönelik tüketimde keten tohumunun pişirilmiş veya fırınlanmış formda verilmesi daha güvenli kabul ediliyor.
Bütün bu uyarılara rağmen keten tohumu, doğru miktarda ve doğru şekilde tüketildiğinde değerli bir besin olmaya devam ediyor. Ancak “süper besin” algısıyla bilinçsizce eklenen yüksek dozlar, sağlık açısından istenmeyen sonuçlara yol açabiliyor. Uzmanlar, tüketicilerin porsiyon ölçüsüne ve kullanım şekline dikkat etmeleri gerektiğini vurguluyor.
