Yılbaşı gecesi milyonlarca evde fırınlar aynı anda çalışacak; tavuklar, hindiler ve et yemekleri saatlerce pişecek. Pratikliği ve temizlik kolaylığı nedeniyle sıkça tercih edilen fırın poşetleri ise bu yıl gıda güvenliği açısından yeniden gündemde. Bilimsel veriler, yüksek sıcaklıklarda kullanılan bazı fırın poşetlerinin, yemeğe kimyasal madde geçişine yol açabileceğini gösteriyor.
Atatürk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Adem Savaş, Emel Öz ve Fatih Öz tarafından yürütülen ve Food Chemistry dergisinde yayımlanan bilimsel çalışmada, beş farklı markaya ait fırın poşetinde tavuk eti 200 °C’de 75 dakika boyunca pişirildi. Araştırma sonucunda, fırın poşetiyle pişirilen tavuk etlerinde markaya göre değişen oranlarda Bisfenol A (BPA) tespit edildi. Aynı koşullarda, fırın poşeti kullanılmadan pişirilen tavuk etlerinde ise BPA’ya rastlanmadı. Bu durum, BPA’nın doğrudan poşet materyalinden gıdaya geçtiğine işaret ediyor.
Göğüs etinde daha fazla BPA
Çalışmanın dikkat çekici bulgularından biri de BPA’nın göğüs etinde, but etine kıyasla daha yüksek seviyelerde ölçülmesi oldu. Uzmanlar, bu farkı etin poşetle daha yoğun temas etmesi ve yağ–ısı etkileşimiyle açıklıyor.
“Yasal sınırın altında” yeterli mi?
Araştırmada ölçülen BPA miktarlarının mevcut yasal güvenlik limitlerinin altında olduğu belirtiliyor. Ancak bilim insanları, özellikle endokrin bozucu kimyasallar söz konusu olduğunda yalnızca yasal sınırların güvenli kabul edilmesinin tartışmalı olduğuna dikkat çekiyor.
Uzmanlara göre toksik etki; yaş, bağışıklık sistemi, maruz kalma süresi ve sıklığına göre değişebiliyor. Bu nedenle mesele yalnızca “yasaya uygunluk” değil, gereksiz kimyasal maruziyetin önlenmesi olarak değerlendiriliyor. Özellikle çocuklar, hamileler ve kronik hastalığı olan bireyler için risklerin minimize edilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Fırın poşetiyle ekmek ve et pişirmeye de dikkat
Araştırmalar yalnızca tavuk ve hindiyle sınırlı değil. Son yıllarda fırın poşetiyle ekmek, sebze ve farklı et türlerinin pişirilmesinin yaygınlaştığına dikkat çekiliyor. Gıda güvenliği uzmanları, fırın poşetlerinin üretici talimatları dışında kullanılması ve yüksek sıcaklıklarda uzun süre fırında kalmasının riski artırabileceği uyarısında bulunuyor.
Fırın poşeti yerine ne yapmalı?
– Fırın poşeti kullanılacaksa, gıda temasına uygun ve yüksek sıcaklığa dayanıklı ürünler tercih edilmeli
– Poşet, fırının rezistansına veya doğrudan ısı kaynağına temas ettirilmemeli
– Cam, döküm veya kapaklı fırın kapları gibi alternatif pişirme yöntemleri tercih edilmeli
– Fırın poşetleri kesinlikle tekrar kullanılmamalı
BPA nedir?
BPA (Bisfenol A), plastik üretiminde kullanılan bir kimyasal madde. Gıda ile temas eden plastik ürünlerden yiyeceğe geçebileceği ve bazı biyolojik süreçler üzerinde etkileri olabileceği için uzun süredir bilimsel araştırmaların odağında yer alıyor.
