Yetkililer, bulguların insan sağlığı açısından “acil müdahale gerektirdiğini” belirterek, PFAS pestisitlerinin tamamen yasaklanması çağrısı yaptı.
Avrupa genelinde yüksek kirlenme: Ürünlerin %81,8’inde TFA tespit edildi
16 Avrupa ülkesinden satın alınan 66 geleneksel tahıl ürünü üzerinde yapılan analizlerde: 54 üründe (%81,8) TFA bulundu. Ortalama TFA seviyesi: 78,9 µg/kg olaral ölçülürken, en yüksek ölçülen değer; 360 µg/kg oldu.
Özellikle buğday, ekmek ve kahvaltılık gevrekler, diğer tahıl ürünlerinden çok daha yüksek kirlilik taşıdı. Araştırmacılar, bu durumun buğdayın kimyasalı adeta bir “sünger” gibi emmesinden kaynaklanabileceğini belirtiyor.
Hangi ürünlerde ne kadar TFA bulundu?
Araştırmada en yüksek seviyeler şu ürünlerde ölçüldü:
İrlanda – Kahvaltılık gevrek: 360 µg/kg
Belçika – Tam buğday ekmeği: 340 µg/kg
Almanya – Buğday unu: 310 µg/kg
Fransa – Baget: 210 µg/kg
İsviçre – Rauchbrot ekmeği: 200 µg/kg
Fransa – Kruvasan: 180 µg/kg
Hollanda – Zencefilli kurabiye (pepernoten): 130 µg/kg
İspanya – Tost ekmeği: 120 µg/kg
Lüksemburg – Un: 120 µg/kg
Araştırma, Avrupa çapında farklı tahıl ürünlerinin neredeyse tamamında “yüksek ve yaygın bir TFA kirliliği” bulunduğunu teyit ediyor.
TFA, Üreme sağlığı, tiroid ve bağışıklık sistemi için risk
TFA, PFAS pestisitlerinin ve bazı endüstriyel F-gazlarının parçalanmasıyla oluşan kalıcı bir kimyasal. Toprakta, suda ve bitkilerde yıllarca çözünmeden kalıyor ve besin zincirine hızla karışıyor.
Bilimsel çalışmalar TFA’nın: Üreme sağlığı üzerinde toksik etki gösterdiğini, Bebek ve çocuk gelişimini etkileyebileceğini, Tiroid, karaciğer ve bağışıklık fonksiyonlarını bozabildiğini, Sperm kalitesini düşürebileceğini ortaya koyuyor.
PAN Europe Bilim Direktörü Angeliki Lysimachou, “Test ettiğimiz ürünlerin %81,8’i, üreme sistemi için toksik olan maddeler için geçerli olan maksimum kalıntı limitini aşıyor. Bu kabul edilemez.” dedi.
Neden özellikle buğday ürünlerinde yüksek?
Araştırmacılar, TFA’nın suya yüksek derecede karışabilmesi nedeniyle toprak ve sulama kaynaklarında birikerek bitkilere geçtiğini belirtiyor.
Özellikle buğdayın TFA biriktirme kapasitesi çok yüksek, bu da: ekmek, makarna, un, kahvaltılık gevrekler, çocuk bisküvileri gibi ürünlerde neden yüksek seviyeler görüldüğünü açıklıyor.
PFAS pestisitleri ve gıda güvenliği tartışması büyüyor
PFAS kimyasalları genellikle “sonsuz kimyasallar” olarak adlandırılıyor çünkü doğada yok olmuyorlar. Avrupa’daki çevre kuruluşları uzun süredir PFAS pestisitlerinin yasaklanmasını talep ediyordu. Yeni TFA raporu bu çağrıları güçlendirdi.
PAN Europe yetkilileri, Avrupa Komisyonu ve EFSA’ya seslenerek; TFA için koruyucu bir güvenlik sınırı belirlenmesi, PFAS pestisitlerinin tamamen yasaklanması, gıdalarda TFA’nın düzenli olarak izlenmesi gerektiğini vurguladı.
Bu bulgular neden önemli?
Çünkü TFA’ya maruziyet artık sadece çevresel yollarla değil, doğrudan beslenme yoluyla gerçekleşiyor. Avrupa nüfusu her gün tahıl bazlı ürünler tükettiği için, bu kimyasalın gıda zincirine girmesi halk sağlığı açısından kritik risk oluşturuyor.
İnsan sağlığı üzerindeki etkiler nedeniyle TFA’nın gelecekte AB’nin “yüksek öncelikli toksik kimyasallar listesine” girmesi bekleniyor.
