Kayısı tüketiminin arttığı bu günlerde, Almanya'dan gelen bir tüketici uyarısı kayısı çekirdeği kaynaklı siyanür zehirlenmelerini yeniden gündeme getirdi.
AB Gıda Alarm Sistemi'ne yansıyan uyarıya göre, Özbekistan'dan Almanya'ya ihraç edilen tatlı kayısı çekirdeklerinde aşırı oranda siyanür saptandı.
Son tüketim tarihi Mart 2026 yılı olan kayısı çekirdekleri için toplatma kararı verilirken, kayısı çekirdeklerini satın alan kişiler için de ‘Tüketmeyin, iade edin’ uyarısı yayınlandı.
Kayısı çekirdeği siyanür var m?
Kayısı çekirdekleri amigdalin olarak adlandırılan önemli miktarda siyanür glikozidleri içeriyor.
Türkiye de, çocuklardaki siyanür zehirlenmesinin çoğunluğu kayısı çekirdeği yeme ile ilişkilidir.
Siyanür zehirlenmesi nedir?
Siyanür; sakatlık ve ölüm oranı oldukça yüksek zehirlenmelere neden olabilen bir maddedir. Doğada gaz, sıvı ve katı halde bulunan siyanür bileşikleri; vücuda ağız, deri ve solunum yoluyla girebilmektedir.
Kayısı, şeftali, kiraz, acıbadem, badem ve elma gibi meyvelerin çekirdek ve tohumlarında bulunan siyanojenik amigdalin maddesi vücutta çeşitli enzimatik reaksiyonlar sonucu hidrojen siyanüre dönüşerek özellikle çocuklarda zehirlenmelere neden olabilmektedir.
Çocuklarda siyanür zehirlenmesi riski
Çocuklar vücut kitlelerinin küçük ve siyanürü metabolize edecek enzim sistemlerinin tam gelişmemiş olması nedeni ile zehirlenmeye erişkinlere göre daha yatkındırlar.
Birkaç kayısı çekirdeği bile zehirliyor
Her bir kayısı çekirdeğinde bulunan siyanür miktarı kesin olarak bilinmese de, beş-25 arası çekirdek yenmesi sonucu zehirlenme meydana gelebiliyor. Türkiye'de kayda geçen kayısı çekirdeği kaynaklı siyanür zehirlenmelerinde 3 kayısı çekirdeği yenildiğinde dahi zehirlenme belirtileri yaşanabildiği çalışmalara yansımış durumda.
Kayısı çekirdeğinin siyanür içeriği 0.122 - 4.09 mg/gram arasında değişmekte, ortalama 2.92 mg/gram olduğu bilinmektedir İnsanlar için siyanürün öldürücü dozu 0.56 mg/kg - 1.52 mg/kg.(1)
On üç farklı tür kayısı çekirdeğindeki amigdalin miktarının ölçüldüğü bir çalışmada; acı kayısı çeşitlerindeki çekirdeklerin amigdalin miktarı, tatlı kayısı çeşitlerindeki çekirdeklerin amigdalin miktarına göre anlamlı olarak yüksek olduğu bulunmuştur.
Siyanür zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
Siyanür zehirlenmesinin belirtileri arasında, uykuya meyil, hızlı nefes alma, kusma ve bayılma gibi belirtiler yer alıyor. (2)
